TSARAXA-AIBES – ǀAsase ge !gaehe ǁgau!nâs direkteri, Hardap ǀkharib !aromab, Paulus Lewini ge ǀoasa ǀaweǁguiba ge ǂgaekhâi, nē ǀkharib di !gomse ra ai!gû ǁgau!nâsa oe-ams ase. Lewini hîa nē kurib di !Khanni di 2 ai ǁîb ǀasa beros !nâ ge sîsentsoatsoab ge ǁîb di ǀaweǁguib !nâ îbe a !gomǀgausa ǁgoaǂuide ǁgauǂui tsî ǂhâbasa dīǀgauga ge ǂgaekhâi ǁgau!nâs !nuriga ǀkharas ase.
Nēsab ge ǁîba ǂoa ge wekheb di Mantaxtsēs aib ge ūhâ i dî!nâǁgamǁares !nâ ge mî. “Nēpa da ge hoa !kharaga !harodi !nâ !nurigu di ǁnāsa ra mû. ǂÂiǂhansen kai ra !gôab di skolǀgôan ge ǂgaoǀkhāsa !kharus !gôagan sī!nâ tama hâse ra ǂnûi!kharuhe tamas ka io !gao!gao ǁkhāsiga sī!nâ tama hâ, !gōsase !Gôan tsî Gowagu !nâ. Nēs ge ǁîn di ai!gûsa !gâi tamas era tsâǀkhā tsî ǁkhāti ǁîn ǀuniga kurigu sekondere skoli din !nâ,”tib ge Lewina ge mî.
Hardap ǀkharib ge 12ǁî !khais hîan ai!â gere ǂoa kurib ai Namibia Senior Sekondere Sertifikati ǂAm !harib !âidi !nâge mâ isa xu ǀgui ǂaisa ge ǁnāǁgôa 13ǁî !haros ǁga. ǁKhātib ge 5ǁî !khais ai!â ge hâ i kurib di Advanced Subsidiary (AS) !harib !âidi !nâsa xu 12ǁî !haros kōse ge ǁnāǁgôa. 2023ǁî kurib !nân ge nē ǀkharib sekondere skolgu !nâ 15.6%gu ǀgôan ǀguina AS !harib ǁga !kharus ǂgaoǀkhādi ai ge dīǀoaǀoa hâ i, nē !gôab hîa 2024ǁî kurib !nâ 13.8%gu ǀgôan ǀguina AS !harib ǁga !kharus kōse ge ǁnāba.
Nē khao-oas ge kaise ra ǂâiǂhansen kai,” tib ge Lewina ge mî. !Kharaga !aromadi ge hâ nē ǀkharib ǁgau!nâs ai!gûsa ra tsâǀkhāna, ǂgaiǀons ai, ǀgapi !gôab ǀgôan skola ǁaegub !nâ ra ǁnāxūn, ǀnîkhamikō !gôab di ǂgaoǀkhāsa !harib ai ǁkhāǁkhāǂuisa tama ǁgau!nâ-aon tsî ǂâuǀoasa tama huisenūxūn. “ǂAuna !gôab di hosteldi tsî skolgu !nā-omdi tsîn ge !oa!oaxa mâsib !nâ hâ tsî ǁgau!nâs tsî ǁkhāǁkhāsensa ra hui!nâ ǂnamipeba mā tama hâ,” tib ge direktera ge mî.
Nausan nē !kharaga mâsina hâ, xaweb ge Lewina !gâi !goaxa ǀomkhâisa nē ǀkharib ǁgau!nâs !aroma ra mû, ǀnaigu proxramgu tsî ǂhâbase dā!harode nē mâsiba ǀkharaǀkharas !aroma a sîsenxa amaga. Nēn !nâ a !khōǂgāsan ge ǁgau!nâ-aon ǀorosiba oe-ams tsî ǁkhāǁkhāǂuisa ǁgau!nâ-aon !gôaba ǀaros, ǂkhawusase rad ī ǀgôan, !gōsase dana ǁkhāǁkhā!âgu !nâna ǂhâbasa ǂkhâ!nâsa mās hân ge ǂâisa nî ǂi-ahe xūna. -Nampa