Malaria simpe kuna kara udigu momukunda gwaOhangwena, omu mukunda guna kara nosivaro 2 088 kutunda tupu mwaMurongagona dogoro Pembagona mvhura zina puko.
Kuna zeruka no 325% kutunda ko 491 yihorokwa eyi varapotere mo 2019 yina kara asi moyipangero yitatu.
Yihorokwa kwamona koyipangero ngwendi Engela, Eenhana ntani Okongo.
Mosiruwo nye so 2020, Okongo kwakere nosivaro sokuzeruka (788) ano Engela kwakere (268) ngoso mo 2019.
Malaria kuna kara sinka unene ntani kuna kara etjiliso kovantu vetu. Morwa kuna kara asi nomwe ntani simbumbiuru oso asi hanesa mukisi kuna kara simpe nose, yimo ana kutanta mukurona goukanguki momukunda John Hango.
Mvhura ezi mukunda kuna mone nye elisinto omu muvaru guna gurumuka ngesi kuna kara tupu 119 vagwana malaria mo kwedi kwaMurongagona.
Kwato nomfa vana mono mvhura ezi.
Mokwedi kwaMurongagona, Engela kwagwanamo tupu sivaro 53.
Hango katente asi sivaro simwe sovantiu kuna kutunda mosirongo somoparambo moAngola, morwa awo kuwiza vayagwane ukanguki moOhangwena.
mukurona gendesi katente asi sivaro kuzeruka unene posiruwo sokuroka mvhura uvera ou kuguma nkenye muntu munona ndi mukurona.
Mokukwama momukunda malaria kuhoroka unene mokwedi kwaMurongagona dogoro mwaKudumogona/Kudumonkuru nkenye mvhura. ‘’ Nye pwarumwe kutameka mwaMangundu dogoro Kudumogona/Kudumonkuru nkenye mvhura kukwama asi siruwo musinke zina rook mvhura yimo ana kutanta Hango.
Mokusisupika malaria, mukunda kwatameka kupombera mononzugo kutunda mokwedi kwaSiwogedi dogoro mwaMurongagona 2021.
Ntani mukunda kukonakona uvera womalaria makura tatu vahakura.
Ntani ose kuza momambo tukona kone vaveli nsene moveli. ‘’ Ose kuna kugava simpe nombudi.
Simpe ose kugava masire kovalisi wonongombe ntani nombunga dimwe.
Mvhura zina puko moOmusati kwakeremo yihorokwa 202 ano ngesi 10 tupu tuna gwana.
Mukurona goukanguki moOmusati Alfons Amoomo katente asi kwagwana sivaro sokusika ko 78, sokutunda ponze ano 18 somonda zosirongo vanona wonomvhura ntano.
Amoomo katente asi awo kugwana sivaro sosinene kutunda mokwedi kwaSindimba dogoro Kudumonkuru.
Esi siruwo nye somvhura ntani yiso siruwo nomwe adilivhara unene.
Ose kutundamo moudigu wina kutunda mwaFebruary dogoro April, yimo ana kutanta Amoomo. Amoomo katente asi awo simpe ngava kagava ndi kupombrera nomukunda edi vadiva asi kwakra malaria unene. Ntani awo kupombera mambo aga vadiva asi kwakaramo nare uvera owu womalaria.
- nashipala@nepc.com.na