New Era Newspaper

New Era Epaper
Icon Collap
...
Home / Nangombe: Okaankera  kayi shi eso

Nangombe: Okaankera  kayi shi eso

2022-08-08  Victoria Kaapanda

Nangombe: Okaankera  kayi shi eso

Oshiwike sha zi ko okwa li oshiwike shoNational Cancer Awareness (NCA), shoka sha li sha ndhimbulukilwa koCancer Association of Namibia (CAN).

Omukuluntu wUuministeli wUuhaku nonkalo nawa Ben Nangombe okwa kumagidha oshigwana shi taambe ko omukithi gokaankera ngaashi omikithi omikwawo.

“Oyendji oya itaala kutya uuna wa monika omukithi gokaankera otashi ti e so, ihe hasho shi li ngaaka,” ta kumagidha.

Ta ti oyendji ohaya mbandapala uuna ya monika omukithi ngoka, kutya eso lya thiki, nduno.

“Otandi indile oshigwana shi imange ukuume kumwe okulwitha omukithi gokaankera. Kehe ngoka ena omupambele talumbu nomukithi gokaankera na gandje omayambindhindho ga pumbiwa,” ta kumagidha ngaaka.

Ta gwedha po ta ti, omakwato nomayamindhindho oshowo omakumagidho nomashungomwenyo, otaga yambindhindha omuntu talumbu nomukithi ngoka.

Omunambelewa mehangano lyoNational Cancer Registry of Namibia Kushi Tjirirange, okankera onkene tayi tsikile okukala uupyakadhi okulopotwa.

“Okuza omumvo 2018-2019 omwaalu gwaantu ya lopotwa ya monika omukithi gokaankera, hago naana, onkene epangelo olya pumbwa okuya po nonkalo ndyoka tayi hili noku uvitha ko oshigwana okukonakonwa oshowo okutulwa kepango, una ya monika omikithi ngoka,’’ ta ti ngaaka.

Ehangano lyoNAC olya li lya tototwa po mo 2015 okuyambindhindha aantu ya taalela uupyakandhi wokaankera.  

Elizabeth Shiteta ngoka a kala nomukithi go kaankera kegundji oomimvo ntano okwa ti, okaankera kayi shi eso, ngeno okwa li eso ngeno okwa hula ko nale.

Ta ti, okwa itala kutya, okuna oonkondo oshoka oha vulu oku ihungu omwenyo ye mwene.

Ta popi kutya, ke na nando uupyakadhi nomayipulo ga sha, nethimbo limwe oha dhimbwa kutya okuna omukithi gokaankera oshoka okwe gutambula ko. “Ihandi kala ndeshi tula komutima nokwiipula kutya ondina okaankera, ondina ashike omukumo kutya esiku limwe taguka zamo shito molutu lwandje,’’ ta ti ngaaka. 

Shiteta okwa ti, okwa itaala kutya omukithi kehe, ohagu aluka sha ikolelela ku nkene togu ihumbatele. 

Ta ti ngele owa tambula ko kutya ouna omukithi gwontumba, ihe ito ito itaala kutya kuna we shoka to vulu oku ninga po, nena oshidhigu wu aluke.

Aantu oyendji ye na omiikithi dha yooloka omanga inaaya kwatwa kuuwehame, ohaya kwatwa kuumbanda, sho osho oshoka hashi ya etele yankundipaleke madhiladhila gawo, no mayipulapulo.

Ta kumagidha ta ti, oshigwana nashi ilonge oku taa mbako ashihe tashi ya.

 “Uundhigu wumwe ngaashi wokaankera kuna kutya oto wu keelele giini. Ngame ihandi hili omakaya, ihandi nu omalovu, ihe itandi kulombwele kutya ogwa kkwatandje ngiini, ihe onda itaala,’’ ta popi ngaaka. Ta kumagidha oshigwana shi kale shi na omukumo kutya esindano, olyaa ngoka e na omukumo oshowo oonkondo, ye itaa sholola. 

– vkaapanda@nepc.com.na


2022-08-08  Victoria Kaapanda

Share on social media