Lasarus Hakwaake

EENHANA – Walde Ndevashiya, Ngoloneya mupe moshitukulwa Ohangwena okwa eta pouyelele  omutungilo wofanekwandjila oyo tai ka endwa opo oshitukulwa Ohangwena shi kale sha xuma komesho, koshi yoshipalanyole “Twa hangana okukaleka Ohangwena ya hapa no i li nawa.” Manga ina yandja omafaneko aye okwa pandula neenghono eengoloneya odo da dja ko, Billy Mwaningange, osho yoo Usko Nghaamwa omolwa oilonga yoku helihola mwene mokuyakula oshiwana shaHangwena, nokwa tin aye yoo ota ka twikila apa va xuulila.

Okwa popya kutya Nghaamwa omunhu e lili, nokulandula momana aye otashi ka kala oshilonga sha kitakana. Ashike pombinga imwe oshipu shaashi okwa dika po ekanghameno lakula oko ta ka tungila,  ta ti kutya oye vali umwe womovanhu ovo tava ke mu vatela pakuyandja omayele. 
Omafaneko diladilo a ngoloneya okwa tungilwa keenguudi doHarambee, ngoloneya okwati shimwe eshi tashi ka ningwa diva okutalela po oshitukulwa ashishe nokutala eepoloyeka domapendulepo moshikulwa ashishe ku talwe eyokomesho leepoloyeka domakwafo oshiwana.
Kombinga yomauxipilo oinyangadalwa yomanduluko oinima, Walde okwa popya kutya oshitukulwa oshi yadi ndoondoo eedjo oshoyo ouyamba womaludi nomaludi ou tau dulu okuninga oshitukulwa edjonga loindulukomwa. Otaku ka talwa unene koku eta po eemhito doilonga ponhele yekongo loilonga.

Efaneko limwe linene okulonga oitukulwa ya wana, okwa ti eshi otashi ka ninga nomeva odula oshoyo omeva oku kufa kodjo inene yomeva okudja koshi yedu. Eshi otashi ka ningwa eshi ta pa ka fewa omatale mape ndele taku wapekululwa omatale akulu opo ku dule ku likolwe omeva okutekela oimeno osho yo okunwa oimuna. Otapu ka nyumunwa po omikalo dokulonga oikulya momaumbo opo ku lilongekidilwe alushe elunduluko longhalo yomhepo kwa talwa unene komeme nounona. Oku etapo noku xumifa komesho eedjo dopashitukulwa pamukalo woku kalekapo eedjo dopaushitwe, okukaleka po omifitu da amenwa opo eedjo dopaushitwe di kalekwepo nelalakano loku etapo oikulwa oshoyo oyuumemo.    

Ngoloneya okwa popya yo kutya eendjila odo omwenyo womaxupilo nekuliko leliko moshilongo, onghee okwa faneka eendjila edi di kale da tulwa olukolongo: Oshikango-Odibo-Edundja-Etomba-Ondobe; Oushake-Epembe-Okankolo; Ongha-Onamutai-Okatana; omanga Omundaungilo-Omboloka-Olupale; Okongo-Oluhapa-Olupale oshoyo Okongo-Oshiti shaHaihonya kwa fanekwa di ka tulwe opate yomamanya. 
Kombinga yelongo, okwa fanekwa opo ku kale pa etwa ofikola yondjodi oyo ya kala ya fanekwa efimbo lile. Noshitukulwa shelongo lopombada, okwa faneka kutya otamu ka kala mu na endiki loUnivesiti yaNamibia.

Okwa popya kutya omafaneko nomutungilo womaxumifokomesho aa natango okwa pumbwa okutamununamo, osho nee natango ota ende ngoo ta kwatafana novanhu oshoyo omahangano oo taa eta po shomupondo.