New Era Newspaper

New Era Epaper
Icon Collap
...
Home / Omukayamukulwa gwaSudan Bashir a holoka mompangu

Omukayamukulwa gwaSudan Bashir a holoka mompangu

2020-07-22  Steven Klukowski

Omukayamukulwa gwaSudan Bashir a holoka mompangu

Khartoum – Omupresidente omukulu gwaSudan Omar al-Bashir, ngoka a li a umbwa ko koshipundi kaantu mboka ya hala uundemokoli omumvo gwa yi, okwa li a pangulwa mEtiyali shi na sha neumbe ko lyepangelo koshipundi ndyoka lya li olyo lye mu ningi president oomvula 30 dha ya.
Bashir, 76, otashi vulika a ka tulwe kohake ngele okwa monika ondjo moshipotha shika sho a li a umbu ko epangelo lya hogololwa paudemokoli lyomuprima Sadek al-Mahdi. Pamwe naBashir, aantu yakwawo aafekelwa 27 oya li mompangu woo, ndjoka ya li ya keelelwa kaapolisi oyendji ye na iilwitho yoondjembo dho-AK47.
“Ompangu ndjika otayi ka pulakena kuyo ayehe, ayehe 28 otaya ka mona ompito yoku ikanyuna,” osho presidente gwompangu Issam al-Din Mohammad Ibrahim a ti ngaaka.
Bashir, ngoka a li mompangu nayakwawo, ina popya sha mompangu muka, noya undulilwa komeho momasiku 11 Aguste. Pondje yompangu, iilyo yofamili yaafekelwa oya li ya gongala, taya igidha tayai ti Allahu Akbar (Kalunga oye omunene).
Shika oshikando shotango miilongo yaArab omuntu ta pangulilwa okuumba ko pangelo, nonande ngoka taku popiwa kutya oye a li e shi kwatela komeho Hassan Turabi gwoNational Islamic Front a li a si mo2016.
Sudan okwa li wo a popi kutya ota ka gandja Bashir momake gwompangu yopaigwana opo a ka taalele iipotha yi na sha niimbuluma yomiita nedhipago lyi nyanyaleka lyaakwashigwana moshitopolwa shaDarfur, omakuyunguto ngoka ga li ga faalele oomwenyo dhaantu 300 000 nokuthiga konyala oomiliona 2,5 yaa na omalukalwa mo2003. 
E li wo mokaketha kompangu omupevipresidente gwaBashir Ali Osman Taha naBakri Hassan Saleh, osho wo oominista dhe oonkulu noongoloneya yiitopolwa.
Otaya fekelwa ya li ya thaneke eumbeko lyepangelo koshipundi momasiku 30 Juni 1989 moka etanga lyopakwiita lya li lya manga po aaleli yaSudan yopapolitika, taya hanagula po omutumba gwopashigwana, ya pata okapale koondhila nokutseyitha kutya oyo aaleli koradio. Bashir okwa kala koshipundi uule woomvula 30 sigo ta umbwa ko koshipundi momasiku 11 Apiilili 2019 konima yoomwedhi dhomahololomadhilaadhilo ga ningwa kaagundjuka.
Sigo opehuulilo, omuleli nguka guukwatya wuukayamukulwa okwa li a ti aaholilimadhilaadhilo ooshimbungu moshipa shonzi, yo oombuku ndhoka dha pumbwa okushuna komikwena.
Moomvula dho-1990, kohi yaTurabi, Bashir okwa lele oshilongo shika shin a omihoko odhindji nosha topolwa pokati kaamuslim naakelesiti –opo ayehe ngeno ya landule eitaalo lyoshiIslam.
Uule woomvula, Khartoum okwa kala nokutaamba ko omuleli gwongundu yoAl-Quaeda Osama bin Laden manga inaaye shi hulitha po mo1996 sho USA a kala inee shi panda.
Kohi yelelo lyaBashir, South Sudan okwa li a manguluka mo2011.
Gumwe gwomoohahende tadhi popile Bashir, Hashem al-Gali, okwa li a ti kutya Bashir nayakwawo oya taalela epangulo lyopapilitika noya tulwa moonkalo oombwiinayi.
Epangulo ndika olye ya pethimbo epangelo lyaSudan lyopakathimbo tali ningi omalunduluko ogendji mekotampango, nolya tula po wo oonkundathana ya ninge ombili noolebele.
Omuprima gwa gwaSudan Abdalla Hamdok olya kutha po oondjindikila dhontumba mwa kwatelwa omainyengo gaakiintu, okukutha po ekenko lyaakiintu nadhilwe wo.
-Nampa/AFP


2020-07-22  Steven Klukowski

Tags: World
Share on social media