Festus Hamalwa
Ngoloneya woshitukulwa shaHangwena Walde Ndevashiya okwa ti ovalumenhu aveshe nava ye va ka kenghwe shaashi osha fimana ngeenge omunhu a kenghwe opo a kaleke po oundjolowele waye.
Ngoloneya okwa ti ngeenge omunhu a kenghwa oha kala e na omhito i li pedu yokukala a kwatwa kombuto yo-HIV nokukala yo vali a amena omuholike waye ve li naye mekwatafano lopaihole opo aha kwatwe komikifi da yooloka.
Edi Ndevashiya okwe di popya Etivali pefimbo lepatululo lokapangelo kokukenghela ovalumenhu kwa li ta ka patululwa pambelewa moshipangelo shEenhana eshi a ti okwa pandula ehangano lo-USAID eshi la tunga okapangelo kokukala taka longifwa okukenghela ovalumenhu.
Ndevashiya okwa ti okapangelo okatungwa nelalakano lokukala ta ka yandje omayakulo opaunamiti kovalumenhu opo va kale ta veu ya okukenghwa.
“Paife ei oyo omhito i wa kovalumenhu aveshe vomOhangwena va kale tava longifa okapangelo aka opo va kwatele po oukolele wavo shaashi ngeenge omulumenhu a kenghwa oha kala e na omhito 60% okukala ina kwatwa kombuto.
Okwa kunghulila ovadali opo va kale tava eta ounona vavo voumati manga vashona opo va kale vakenghwa shaashi osha fimana ngeenge okaana kakenghwa peedula dopedu.
Ngoloneya okwa weda po ta ti ovanhu nava kale tava topolafana ouyelele kombinga yefimano ngeenge omulumenhu a kanghwa opo ovalumenhu nounona va kale vaxwaxwamekwa okukala vena ohokwe yokutunhilwa. Efiku tuu olo Ehangano loUSAID ola yandja eshina koshipangelo shEngela noshipangelo shaEenhana opo a kale taa longifwa okukala ta kosho ovalumenhu konima ngeenge va kenghwa opo va ha kwatwe komikifi da yooloka.
Omashina a yandjwa ota kwashipeleke kutya ovalumenhu ova amenwa komifiki pefimbo tava kenghwa. Moshipopiwa shaye omukalelipo wehangano loUSAID Daneil Lee okwa ti otava lalakanene okushaneka epangelo ondjilakati tashi pitile mokukaleka po oundjowele wovalumenhu.
Lee okwa ti elalakanano lokapangelo okulundulula onghalo yovalumenhu opo va kale veli meameno lomikifi da yooloka shaashi tashi vakwafele ngeenge va kenghwa.
Okwa weda po ta ti ouministeli wouhaku nau twikile nokuyandje ouyelele moshiwana opo ovalumenhu va kale vena eudeko la wana kombinga nghee shafimana ngeenge omunhu a kenghwa.