New Era Newspaper

New Era Epaper
Icon Collap
...
Home / Uuwanawa, uuwinayi, uumbanda nengwangwano molwaKayanmata

Uuwanawa, uuwinayi, uumbanda nengwangwano molwaKayanmata

2023-01-27  Aletta Shikololo

Uuwanawa, uuwinayi, uumbanda nengwangwano molwaKayanmata

ONGWEDIVA – Kayanmata osho oshitya tashi dhana onkandangala momakana goyendji omathimbo ngaka. Shika omolwiilongomwa yaKayanmata mbyoka ya thiki momangeshefelo gaNamibia, aalongithi naalandithi yasho otaya tanga iilongomwa mbika, omanga mboka ye li ompinge nayo taya ti oyi na onzililo ya nika uulodhi notashi vulika shi kale oshilongomwa shaSatana noondeemoni dhe. 

Komalungula agehe Kayanmata ota dhana onkandangala, iilongomwa ye ya kwatela mo omagadhi, omongwa, uulyenge, uuwe womoshiya, oopwiyeka, iihemba osho wo yilwe. Ondando? Iilongomwa mboka otayi kotha pokati koN$1000 sigo N$5000.

Aalongithi yaKayanmata – unene aakiintu aagundjuka otaya ti onkundana yokutya iilongomwa mbika ohayi hilile popepi omagano gondilo, ohole nuuwanawa ulwe taye wu ningilwa kaalumentu mboka aakangeli –ina yi mbumbwa we oku popiwa oshoka kehe gumwe oku shishi. Ashike mboka ye li ompinge nasho otaya ti shika uulunde wowene notashi yonagula aalumentu, nolundji kaye li kuyo yene nokuli uuna ye li momuzimbi gwaKayanmata. Otaya ti iilongithomwa mbika oyo dhingi mokweeta iinima iiwinayi pokati kaantu ngaashi uukodhi wa pitilila, ngoka hagu eta nokuli omadhipagathano gaamboka ye li momakwatathano gopahole, osho wo eteyo lyondjokana ndyoka lya londa noonkondo moNamibia.

Onzililo

Kayanmata okwa simana muuninginino wAfrica, unene moNigeria moka omo mu na omidhi dhe. Oshitya shika, patoloko lyelaka lyOshihausa ndyoka hali popiwa muuninginino osho wo mondingandinga yaAfrica, otashi ti “iinima yaakulukadhi”. Omapekaapeko gopoondondo dhopombanda dhelongo ngoka ge li komalungula otaga ti Kayanmata, okwa kala ko uule woomvula omathele, noku li elumbakanitho lyiihamba, iiyimati niitowalekithi – oya kala hayi longithwa okupendudha omahalo giipala. Sha ikwatelela kuSami Ibrahim gwokoSaint Monica University, Kayanmata olundji oha longithwa mokulongekidhila aakiintu ondjokana, ano hashi tameke ngele omukiintu a popilwa ondjokana. Sho ta longekidhwa, oha pewa nduno iihemba niikunwa mbyoka ya talika ko onga iipenduthi yomahalo giipala sho taya ilongekidhile aasamane yawo. Iihemba niikunwa mbika kayi na nando oonkondo dhopambepo nenge uulodhi washa.

Sho oyendji taya landitha Kayanmata moNamibia, iilongithomwa mbyoka oya kala nokudhana onkandangala komalungula, sho aalandithi haye yi tseyitha ya manguluka, yo taya tula ko wo nkene aalongithi yawo ya kala nokuyi popila uuwanawa sho ye yi longitha.

Omangeshefelo moNamibia – Iipindi omomeho

Ongeshefa otayi yi komeho notayi hili aantu oyendji, noyendji otaya ningi omapulaapulo kombinga yiilongithomwa mbyoka, omathimbo gamwe taye yipula nokuli ye li koongolo. New Era, oshifo oshimwayina naashika okwa li a yi moonkundathana nagumwe ha landitha Kayanmata, ashike itaka popiwa kedhina oshoka oku na uumbanda a lundililwe uuludhi. Ota omukiintu nguka ita popile Kayanmata omutumba, ota ti iilongithomwa mbika iihamba yopaushitwe noya kala nokulongithwa muuyuni wonale.

“Kashi shi uulodhi niilongithomwa mbika kayi na sha nuulunde. Otwa lundulula oonkalmwenyo dhaantu oyendji niizemo tayi kalelele oyi iwetikile,” ta thamuna ngaaka.

Ashike nando ongawo, okwa takele oshigwana omunwe opo kaashi lande kehe ashike mpoka komalungula. 

“Aalandithi yamwe otaya iyambapaleke taya longitha uunkundi woonkalo dhaakiintu mboka ye li monkugo yina onkambe. Yamwe ihaya landitha iilongithomwa yoshili nondi inekela shoka osho ontsapo yuumbnda waKayanmata,” ta fatulula ngaaka.

Omulandithi omukwao okwa kumagidha wo aalandi opo ya lande owala iilongomwa yaKayamata mbyoka tayi ya wapalele.

“Ngaashi oshilongomwa shika, oto shi longitha owala ngele owa hokanwa nenge wu na omuntu gwoye wumuhole, shaashi oha shi eta opo omulumentu gwoye a kale e ku hole noonkondo. Hasho sho ku longitwa kukehe,” omulandith ta fatulula.

Gumwe okwa gandja uumbangi hokololo: “Nkene nda tamekele okulongitha iilongithomwa mbyoka, ondjato yandje ihayi kukuta we, tse nomusamane gwandje otwa kala tu na ombili,” osho gumwe ngoka a longitha Kayanmata a shanga ngaaka kepandja lyokosocial media.

Gumwe okwa ti, esiku limwe okwa haluka ashike a tuminwa iimaliwa ineeshi tegelela komulumentu ngoka a li a tsakanene naye mondoolopa.

“Iilongithomwa yoye otayi longo iinyengandunge. Onda gwaya omagadhi gokuningilwa uuwanawa nogelago nomulumentu inaandi mu tseya nale okwa li a popi nangame a hala okupa ndje iimaliwa. Otandi ka landa natango oshilongithomwa shilwe opo ndi mu kaleke po,” gumwe a shanga ngaaka.

Omapopilo galwe ogo ngoka gaakiintu ye shi pondola okudhilika aalumentu yawo kaaya ye momilalo pondje, yamwe oya uvanekelwa oohango omanga yalwe anuwa ya yelwayelwa miilonga. New Era okwa li a inika komulungu nomukiintu ngoka ta ti oye Mitchell, gwoomvula 28. Ta ti okuza sho a tameke okulongitha iilongithomwa mbyoka, okwa kundukidhwa ashike kuuwanawa.

Omulumentu gwe ngoka ha kala koSouth Africa okwe mu landele ohauto osho wo okafuleta ke li mehala lyoohashikeshalye mOvenduka.

“Oha talele ndje po kehe omwedhi nomathimbo galwe oha londeke ndje munelomba lyomushindi tatu zi mo moshilongo. Ohandi pewa oshimaliwa komwedhi onga omukadhona gwe, okwa futa wo osikola yandje nokwa kala nombili nangame,” ta ti ngaaka.

Sho a pulwa a tye ko sha kombinga yaakiintu taya longitha aalumentu ongiilyatelelo okumona omaliko, Mitchell okwa li a popi ta ti, “Omalalakano gandje omawanawa, onda hala ashike a kale e hole ndje ye ta ningi ndje nawa, nangame uuwanawa mboka tandi u mu shinine. Ngeno onda li inda hala oku longitha omulimentu nguka, andola onda mono ashike shoka nda hala ee tandi yi noondjila dhandje.”

Mitchell oku na etimaumbwile kutya omulumentu gwe ke li kokule noku mu pula ohango. “Okwa ningi omasiku ta popi kombinga yetu tu tameke ofamili,” ta ti ngaaka ti imemeha ye e na po okahoni kashona,” 

Ehokololo lyaMitchell olya fa goyendji mboka inaaya ka konga Kaynmata ashike oye mu itsu ashike ta shingithwa nokutseyithwa komapandja gokomalungula. Omahokololo gaakiintu mboka anuwa ya mona uuwanawa melongitho lyiilongithomwa mbyoka oko ge li ofulundundu komalungula.

Ye li ompinge naKayanmata

Nonando pe na omapopilo nomahokololo ngoka guuwanawa, opwa kala oonkalangongo kombinga yokutsa kumwe ngele tashi ya kiizemo yaKayanmata sho aalumentu taya dhikwa kaashi li pamahalo gawo. Aantu oyendji, unene koTwitter oye li ompinge nelongitho lyaKayanmata.

KAYANMATA 

Lya tshikila kepandja eti-22

Kayanmata

Lya za kepandja eti-21

 

Mboka ye li ompinge niilongithomwa mbyoka otaya ti molwaashoka iinima mbyoka kayi li paushitwe, nena otashi eta aalumentu ya kale aakodhi unene oshoka itaya vulu okutala we onkalamwenyo kaape na mboka ye ya goga iigwanga mbyoka. Taya ti shika otashi vulu okweeta omahepekathano gomomagumbo, nenge nokuli omadhipagathano nomaidhipago. Aalumentuamwe nokuli oya li ya toto po uuyoliyho komapandja gokomalungula, taya galikana kutya Kalunga neya kwathe opo Kayanmata e ya kale kokule.

Yamwe nokuli oyu uvite kutya odhindji dhomoohango ndhoka dha ningwa omumvogali nani iizemo yaKayanmata.

“Ngele omuntu ota longitha iigwanga okukaleka po omuntu nenge oku mu posipaleka nena shoka uulodhi nale wowene. Aanamibia oyendji kaye shi mpoka pwa zilila iilongithomwa mbyoka, kutya oya longwa moshike, osho wo uuwinayi wayo npshilanduli shayo.  

Shoka tashi limbilike osho shoka  kutya aalandithi yiilongomwa mbika kaye shiwike,” osho gumwe a li  gandja uusama ngaaka koTwitter. 

Aatseyinawa otaya ti:  Aaleli yoongeleka osho wo aatseyinawa yomithigululwakalo oyendji mboka ya li ya yi moonkundathana noshifo shika oye li ompinge naKayanmata. Omuevangeliste Shalongo Salom okwa ti iilongithomwa mbyoka otayi vulu okweeta uudhigu womapembo sho shi ka ete wo omaudhigu galwe konahiya.

“Aantu kaye shi mpoka pwa za iilongithomwa mbika, pamwe aalandithi yawo oya tula mo oondemoni. 

Okulongitha iilongithomwa mbika opo wu dhike omuntu monkalamwenyo yoye oshinima shomuule. Sha hala okutya owa pula oombepo kaayi shi yaKalunga opo wu dhike omuntu monkalamwenyo yoye. 

Esiku inoo mu pumbwa we, nena ota ka imangeleka, ta pilalala nenge ekudhipage oshoka oombepo dheni dhimwe.  

Okwa ningi oshitopolwa shoye,” ta fatulula ngaaka. Okwa indile aantu, unene aakiintu, ya thele okalambo elongithi lyiinima mbyoka.

“Oto vulu okumona omusamane omwaanawa naashihe wa pumbwa ngele owa galikana. Bishop Lukas Katenda gwoReformed Evangelical Anglican Church of Namibia (REACH-Namibia) ngoka e li wo omunawino muuhaku okwa kunkilile aagundjuka opo kaaya longithe iinima mbyoka inaayi ya koshi dhinditho shopaunongononi. 

“Mokukala iinima yOshiafrica ohayi vulu okukala owala yopadhilongo ndele kayi shi yoshili. 

Ethimbo limwe noho iinima mbyoka ohayi kala owala aantu taya kongo iimaliwa, onkene ohaya vulu nee okufundja aantu mboka yel i mombumbwe onene yoshinima nenge yonkalo yontumba. Shampa owala oshinima inaashi enda muudhindoli, kandi na siku nandi shi popile,” Katenda ta ti. 

- ashikololo@nepc.com.na


2023-01-27  Aletta Shikololo

Share on social media