New Era Newspaper

New Era Epaper
Icon Collap
...
Home / Ya dhimbulukwa esiku lyaanulema mOshana

Ya dhimbulukwa esiku lyaanulema mOshana

2018-12-14  Staff Reporter

Ya dhimbulukwa esiku lyaanulema mOshana

Victoria Kaapanda

OSHAKATI-Aanulema oya dhana esiku lyawo mEtiyali  mOshitopolwa shaShana, mondoolopa yaShakati mokapale kaSam Nujoma stadium, ndyoka hali dhimbulukiwa omumvo kehe muuyuni awuhe momasiku ga 3 Desemba.


Nuumvo esiku lyaanuulema muuyuni awuhe tali ithanwa  International Day of Persons with Disability (IDPD), olya li lya dhanenwa kohi yoshipalanyolo “okuyambulapo aanuulema nokukwashilipaleka kutya inaya thigwa po kusha oshowo uuthike pamwe”.
Oshipalanyolo osha li sha fatululwa kutya aanuulema ayehe itaya thigwa kondje kuuwanawa kehe, uuthikepamwe oshowo omayakulo omawanwa ga tengenekelwa omvula 2030 ndjoka ya tegelelwa, kutya kape na nando ogumwe ta ka patelwa kondje. 
Esiku ndyoka ohali dhanwa kehe omvula oku yambulapo aanulema noku ya pa oompito dha yooloka okuholola omaiuvo gawo, noku y ahololela esimano lyawo.


Ohaya dhimbulukwa wo esiku ndyoka okupewa omukumo nomayele oshowo okufatululilwa omawuthemba gawo, ngaashi okumona elongo, Iilonga, iikulya nosho tuu. 
Aanuulema ye vule 300 ya za kiitopolwa ya yooloka, noya li ya thiki moshitopolwa shaShana okudhimbulukila esiku lyawo pamwe. Oya li ya longekidha omunyanyo gwawo okuza poHome Affairs mOshakati sigo opokapale kaSam Nujoma mpoka ya li ya dhanene oshituthi shawo siku ndoka.


Omupeviminista gwanuulema Alexia Manombe-Ncube, okwa ti epangelo lyaNamibia olya kondjo nuudhiginini okukwathela aanuulema opo ya kale ya dhumbulukiwa nokusimanekwa opo kaya kale ye uvite kutya inaya thigwa po yo kaye niwe nayo.
Ta gwedha po ta ti shoka otashi ulikwa komwaalu noonkondo epangelo lya longitha okukwathela aanuulema komakwatho ngoka haya mono oshowo okusimanekwa nokukwatelapo omawuthemba gawo.


“Epangelo lyaNamibia olya longele aanuulema iilonga iiwanawa okunkondopaleka nokugwanithapo omatokolo ga li ya ningi pokati kawo niigwana yahangana muApilili 2007 kutya omawuthemba gaanulema oge na okusimanekwa nohaya mono omayakulo agehe ya pumbwa”. Manombe-Ncube ta ti ngaaka.


Ta gwedhapo ta ti nonando epangelelo lyaNamibia olya itulamo okukwathela aanuulema ope na natango oombululu pokati komulandu ngoka gwa tulwa po oshowo shoka shi na okulongelwa aanuulema okutameka kaantu yoyene, iimaliwa, omawuyelele, ewuvitheko oshowo omananathano nokatongotongo.


  Manombe-Ncube ta ti aanulema naya yakulwe shi thike pamwe kutya omiilonga ,omiipangelo opo pu kale pe na ombili yaayehe, uuthemba wawo nawu simanekwe.


Okwa li a kumagidha aakuluntu ye na uunona wuulema ya sikolithe uunona nongele ope na omawupyakadhi galwe gelipo taga ngambeke ngaashi gokutindilwa osikola , okwa ti ombelewa yawo oya patuluka yo ya kuthe etokolo limwe li ili.
“Sha ikwatelela kwaamboka haya yalula oomwaalu moshilongo oya ti moNamibia omu na aanulema ya pita  po100 000, omanga ehangano lyuundjulowele muuyuni nombaanga yuuyuni otaya ti muuyuni awuhe aanuulema otaya tengenekwa ye thike pobiliona yimwe.
Saima Thobias 48, moonkundathana nonzonkundaneki ndjino okwa ti okwa kala nuulema oomvula 23 sho a li a mono oshiponga shohauto pethimbo lyuunyasha we.
“Ngame mwene okwa li nda hala oku kala omulongisikola ashike uulema wa tetele ndje ondjilakati oshoka ite vulu okushanga, ihandi ende kehe shimwe tandi ningi ondi na okukwathelwa”. Thobias ta ti ngaaka.
Ta gwedhapo ta ti okwa tsakaneka omashongo ogendji, thimbo a li kosikola kape na ngoka a hala okukala kahewa ke, oshoka  oku li kokatemba naashoka osha kala tashi mu pe omadhiladhilo ogendji sigo osikola e yi thigipo.
Thobias ta ti ngashiingeyi ota pandula oshoka epangelo olya longa oshoka olya kala noku ya dhimbulukwa sho hali ya po noprogalama dhi ili nodhi ili hoka haya tsakaneke yamwe yuukwatya wa faathana nokupewa omahungomwenyo.
Ta kumagidha ta ti ngoka u li monkalo ngaashi ye, omadhilaadhilo omawinayi ekela kombunda, e to kongo mpoka to vulu okumona ekwatho, oshoka ngele owa mono ekwatho ngaashi lyehungomwenyo nena nombili yokomutima oto yi mono. Nesiku limwe ohali piti po wa dhimbwa kutya owa lemana  oshoka owa nyanyukwa.    


2018-12-14  Staff Reporter

Tags: Oshana
Share on social media