Victoria Kaapanda

Ongwediva-Esiku lyOkanona kaAfrika mOshana nuumvo, olya dhimbulukilwa pOsikola Omapopo moshikandjohogololo shUuvudhiya, nolya  li lya  popithwa komukuluntu gwelongo mOshana Hileni Amukana. 

Amukana okwa li a fatulula nawa  nkene omunona e na okwiihumbata, okuvulika nokwiikelela kiinima tayi mu yono po. Ta popi wo kombinga ya nkene aakuluntu yamwe naavali haya hepeke uunona.

Uunona woposikola Omapopo  owa ningile po oshinyandwa shoka sha li sha uvitha ko oyendji kutya esiku ndyoka otali dhumbulikilwa shike naanaa, shoka kwa li  tashi popi kombinga yomaheko nomadhipago gaanona aanasikola moSouth Afrika.

“Esiku ndika olya etwa po unene opo ku dhimbulukiwe aanona yomoSouth Africa mOsoweto moka aanona momasiku sho ga li 16 June 1976 ya li ya dhipagwa komatanga gOmukolonyeki sho ya li taya holola omadhilaadhilo gawo kutya yo inaya hala we elongo lyokatongotongo na inaya hala we okuuhala taya longwa mOshimbulu, oya hala Oshiingilisa”,Amukana osho a fatulula.

Ye ta gwedha po ta ti ohaku dhimbulukiwa nee edhipago linyanyaleka lyaanona oyendji pethimbo limwe komatanga ngoka.

Okuza mpoka Ehangano lyUukumwe waAfrica, olya ningi etokolo momumvo 1991 kutya Esiku ndika inali kala ashike tali dhimbulukiwa moSouth Africa amuke, ihe nali kale tali dhimbulukiwa muAfrika alihe noli lukwe nokuli Esiku lyOkanona okaAfrika.

“Esiku ndika ohali dhimbulukiwa komapangelo giigwana yi ili noyi li  noshowo komahangano gopaigwana noshowo nokiigwana niigwana moAfrika  oku ulika kutya aanona oye na uuthemba wawo mboka wu na okusimanekwa na kaye na okuningwa nayi”,Amukana osho a ti ngaaka.

Kansela gwoshikandjohogololo shUuvudhiya Amutenya gwaNdahafa ngoka a li a lesha omushangwa gwesiku gwangoloneya gwoshitopolwa shaShana Elia Irimari, oshoka ka li a mona ompito yokuthika okwa lombwele aanona naayehe ya li pOmapopo mpoka kutya uuministeli wawo wuukashikekookantu owa pewa oshinakugwanithwa shokutonatela aanona nokutala wo nkene taya silwa oshimpwiyu, ngele okaavali, kaatekuli noshowo komahanganotonateli.

 Ishewe poompito dhimwe aanona ihaya tumwa komanongelo ndele yamwe ohaya tumwa kuusita wiimuna, oshowo okuhulila mondingosho, nokuya miihulo.

Namibia naye okwa tula po esiku lyowina lyaanona okudhimbulukwa oshinakugwanithwa shoshigwana oku ya sila oshimpwiyu, nokusimaneka uuthemba wawo.