New Era Newspaper

New Era Epaper
Icon Collap
...
Home / Aapangi mIipangelo yaHolomende Oya Gwililwa Po kIilonga

Aapangi mIipangelo yaHolomende Oya Gwililwa Po kIilonga

2006-03-20  Staff Report 2

Aapangi mIipangelo yaHolomende Oya Gwililwa Po kIilonga
"WINDHOEK - Ominista yUundjolowele nIilonga yOn-kalonawa, Richard Kamwi okwe shi zimine omasiku ga zi ko kutya aapangi Aanamibia oya gwililwa po kiilonga omol-wompumbwe onene yaanam-belewa mbaka yopaunamiti muuministeli mbuka. Pethimbo ndika, ope na ompumbwe yaapangi mboka ya longeka ye li 525 omanga oom-pito dhaapangi yondondo yopevi dhi li 975 dha pumbwa natango okuudhithwa. Omolwonkalo ndjika, aapangi yomoshilongo miipangelo yaholomende otaya tsikile okukala nomutengi gii-longa, shoka sha etitha nokuli yamwe yi ikuthe miilonga noku ka konga uunapelo wu li hwepo kiipangelo yopaumwene mo-shilongo. Nonkambadhala okunen-geneka onkalo ndjika, Uumi-nisteli wUukalinawa omvula ya zi ko owa tameka okukuta mii-longa aapangi okuza koKenya. Osheendo shotango shaapangi okwa tegelelwa shi thike mo-shilongo moshiwike shotango shaApilili. Sha zi momapopyo gaad-hengi moradio omathimbo ga zi ko, Kamwi okwa kundaneke iikundaneki oshiwike non-kambadhala okuyelitha euvoko lyopambambo shi nasha nekuto lyaapangi okuza koKenya. Otaku tiwa kutya aapangi Aakenya otaya etwa moshilongo peha lyaapangi Aanamibia, oshowo kutya uuministeli itau ningi po sha okudheula aanam-belewa yawo yene. Moku-kandeka omapopyo ngoka, Kamwi ota ti aapangi Aakenya otaye ya ashike moshilongo oku-kwathela uuministeli wu vule okuungaunga nompumbwe yaapangi moshilongo. ""Otaya kala ashike muka (moshilongo) pakondalaka yoomvula mbali yeuvathano pokati kaNamibia naKanyena. Itaye ya nando okuyuga po oompito dhiilonga yAanamibia,"" osho ominista tayi yelitha, tayi gwedha po kutya ngele ope na Aanamibia mboka kaye na iilonga, nena oye na okuninga omaindilo okupitila moma-landulathano ngoka ge li po. Aapangi yondondo yo-pombanda (registered nurses) mboka taya kutwa okuza koKenya oye li 103. Aapangi 59 oya ziminwa nale kOkakomisi kIilonga yEpangelo, omanga 34 yomwaamboka ya uthwa oku-yakula meithano lyuuvalithi. Pauvathano, ongundu yaapangi ye li 15 sigo 20 okuza koKenya otaya ka kutwa poshikando nokutumwa kiitopolwa mbyoka ya tothwa mo ngaashi Caprivi, Kavango naKunene. Shi nasha naashika, Kamwi okwa holola enyeme lye shi nasha naapangi Aanamibia taya tindi okulonga mokati kiigwana yokomikunda. ""Aapangi yetu mboka ya longeka inaya hala okuyakula miitopolwa yokomikunda... ihe oya hogolola okukala moon-doolopa, taya ti opopepi noo-sitola, olefa nosho tuu. Ihe ondi wete kutya omaipopilo ngaka ka-ge na ondjundo."" Oshikwawo, aapangi aayi-yambi okuza koAmerika, Austria naCuba oye na ehalo okulonga miitopolwa yokomikunda mo-shilongo. Shi nasha noondjambi dhaa-pangi dha nanga, Kamwi ota ti ondondo yoondjambi dhaapangi moshilongo shika odhi li pom-banda dhi vulithe nokuli yak-wawo koSouth Africa. Namibia otaku tiwa oye a shiga ko mo-kufuta aapangi mUumbugantu waAfrika, ominista tayi ti. Pashiholelwa, ondondo yoondjambi moSouth Africa muJuni omvula ya zi ko, omu-pangi gondondo yopevi (enrolled nurses) moshilongo shoka oha kwata ondjambi yopokati N$49 227 sigo N$57 150 komvula pakuyeleka nomupangi gon-dondo ya faathana moNamibia ngoka ha mono N$49 665 sigo N$62 895. Omupangi gondondo yo-pombanda moNamibia, oha mono oshikwiila N$80 280 sigo N$91 968, omanga yakwawo moSouth Africa haya mono N$72 096 sigo N$83 703 kom-vula. Eyooloko eshona otali mo-nika wo maakuluntupangi mbo-ka moNamibia haya mono N$116 517 - N$130 593, oman-ga yakwawo haya kwata N$111 528 sigo N$129 483. Kombinga yomuyalu gwei-kuthomiilonga okuza muApilili 2004 sigo Febuluali 2006, omiyalu omishona unene okutala kumboka ya tembukila ko-Britein/United Kingdom. Sigo oompaka, aapangi mbo-ka ya longeka ye li 12 oyi ikutha miilonga nokuya koUK, omanga 127 ya thiga po Uuministeli wUundjolowele noku ka konga uuhupilo wu li hwepo kiipangelo yopaumwene. Aapangi yoon-dondo dhoka mbali mboka ya galukila moshikondo shepangelo oye li 54. Kamwi okwe shi ulike kutya uupyakadhi kau li unene kaapangi oyendji mboka taya thigi po oshikondo shepangelo nokuya koshikondo shopaum-wene, ihe oomboka taya thigi po oshilongo. Otaku ningwa oshind-ji okuhokitha aapangi oyendji ko-mahala guukalinawa ngoka ge li komikunda. Osha yela kutya eikuthomiilonga otali etithwa koondjambi dha nanga. ""Kutya nee omuntu okwa hala okulanda ohauto nenge egumbo, nenge a hala ashike openzela ye, shika oshi li uuthemba we,"" osho minista ta ti. Uuministeli otau dheula aapangi aape okupitila mopro-holama yuunamiti nooaputeka mOunivesiti yaNamibia, moka hamu taambwa aailongi 45 omvula kehe."
2006-03-20  Staff Report 2

Tags: Khomas
Share on social media