Easy access at the tip of your fingers, subscribe to our daily ePaper version of our New Era Newspaper.
Home / Ba UNICEF ba Bilaezwa ki Maemo a Banana ba Munda
Ba UNICEF ba Bilaezwa ki Maemo a Banana ba Munda
2008-04-07Staff Report 2 "BA UNICEF, katengo ka lifasi kaka bona za 'limbule' za banana mwa lifasi bali, ba bilaezwa ki maemo a banana bapila mwa linkambe ze shelana mwa silalanda sa tolopo ya Oshakati ni Ongwediva. Bun`ata bwa banana baba taselizwe ki lona likayamana la munda le, seba boni likolo za bona za tuto inge li kwala ka libaka la mezi a n`atafezi a, kakuya ka sibuabui wa UNICEF, mufumahali Judy Matjila. Bun`ata bwa likolo za tuto neli kwalile han`ata mwa likweli ze felile ze. Mubakweli ku yo muhulu wa tuto mwa sikiliti, mutompehi Immanuel Aipanda, naize likolo ze likana 130 kize taselizwe ahulu ki lona likayamana le. Likolo ze 11 za baituti ba sitopa sa giledi 10 neli kwalile kuzwa kweli ya Sope ka lona libaka la munda le. Likolo ze nyinyani ze likana 10 ni zona neli kwalile. Ze kaufeela li talusa kuli palo ya baituti ba likana 2 747 kiye taselizwe. ""Baituti ba wezwi ki likayamana ni mwa likolo zesa kwaluhile cwale,"" ne kubulezi Aipanda. Naize likolo la habo li bilaezwa ki baituti ba giledi 10 baba ta inela litatubo za simubuso za naha kwa mafelo a silimo se. Likolo linze li beya buitukiso hamohocwalo ni kubona kuli baituti ba likolo ze taselizwe ze, ba tateka ni lituto za bona mwa nako ya pumolo ya likolo yeta tateka ka lizazi la Lungu haina ni mazazi a 11 kuisa kweli ya Kandao haina ni mazazi a 13. ""Maemo a bilaeza luli mi lui kema feela fa swalisano ya maticele ba luna baba swanela kutusa banana ba. Lu sepa feela kuli mezi ata kutela fafasi. Haiba kuli lika kaufeela inge li yema bumaswe cwana luta tiya feela lipilu kakuli haluna buitukiso bo bun`wi bwa bubeli,"" ne kubulezi Aipanda. Likolo hape neli lela kutisa baituti baba taselizwe ba mwa ma hositelu a mwa Oshakati, Ongwediva ni Ondangwa kono mungendenge o wa tula mi kutuha usa boni liseli. Milelo o mun`wi kiwa kubona kuli banana baba kena sikolo ni la pelekelo haiba kuli lika kaufeela inge lizwelapili kuzamaya ka bunya cwana. ""Luta talima lika kaufeela ka meeto a mabeli,"" na bulezi hape. Muofisa yo mun`wi mwa Likolo la Bana ni Basali ni Bapalelo ya Banana, Taati Andimba naize, mupilelo wa mwa linkambe haki ona hande sihulu kwa banana kakuli hakuna maipato kakuli lika kaufeeela li ezwa mwa meeto a banana. Na ekelize kubulela kuli hakuna makete hande. Muofisa yo mun`wi mwa likolo leli swana, mufumahali Loide Nekundi na kile a bulela kuli Likolo la habo lita potela linkambe ze ni kutusa kuhatisa silalanda se sinde sa banana. Likolo li sepa kuli lita sebeza hande niba UNICEF ka mulelo wa kuluta sicaba mwa linkambe ze ni kubeya matente ata sebeliswa ki banana haba lobala mane ni haba ituta. ""Banana bene ba tutisizwe ba, ba ipumana mwa maemo a maswe mi lu swanela kufumana mukwa wa kuba patehisa,"" ne kubulezi Nekundi. Homateni yali muoki kwa sipatela nyana sa Outapi mwa sikiliti sa Omusati ili sikiliti sesi taselizwe ahulu uli, u ziba ze nyinyani cwale kuamana ni maemo a munda mwa sikiliti sihulu ha kuamwa kaza makete ni makulano kakuli mabasi a ikabile fahali kalibaka la munda. Ba UNICEF seba fumani matente a man`wi, milyani ya kukenisa mezi kubeya tubapaliso twa banana hala limbule zen`wi ze lateha mwa likayamana la munda. Ba UNICEF neba keni mwa ngoma ya kutusa Makolo a mubuso ka mulelo wa kubona kuli matuku a cwale ka malaria ni cholera a lilimaniswa. " 2008-04-07Staff Report 2
