New Era Newspaper

New Era Epaper
Icon Collap
...
Home / Mukwakwa wa Sesheke-Livingstone kisimonyi kwabakwaezi

Mukwakwa wa Sesheke-Livingstone kisimonyi kwabakwaezi

2018-01-22  Staff Report 2

Mukwakwa wa Sesheke-Livingstone kisimonyi kwabakwaezi
Edgar Brandt Windhoek-Bayahi banaha Namibia babana nilipisinisi zalimotikala zelonga libyana kakusebelisa mukwakwa wa Sesheke-Livingstone mwanaha Zambia, ili owela mwanzila yakushimba libyana yezibahala ka Walvis Bay Corridor yeliba haisi naha ya Democratic Republic of Congo (DRC) babilaezwa kimayemo amukwakwa. Bayahi banaha Namibia nibakwaezi babañwi balimotikala zelonga libyana baletehelwa kinako hamoho cwalo nimasheleñi ili taba yetisa kutepelela mwakangisano nibabañwi balipisinisi. Mukwakwa otezi mangolombela ubato eza libima zemashumi alobañwi ka’supile (97), ili yebupa kalulo yanzila ya Walvis Bay-Ndola-Lubumbashi kakuba kalulo yanzila ya Walvis Bay. Kakukwaeza, musipili noswanezi kuba wahola nilicika, kono kabaka lamangolombela abato tala mukwakwa kaufela, bakwaezi balimotikala zelonga libyana nibalimotikala zelonga batu, nilimotikala zeñwi, kubanga lihola zetalu kuisa kuzeketalizoho kukwaeza kuona mukwakwa wabutokwa wo. Kuekeza fasimonyi seo bakwaezi balimotikala babakena mwa Zambia balifa litifo zepahami hahulu famuseto, ili zengelezi nikulifela masheleñi asilelezo alifiwa feela mwamali ‘America. Haneli bakwaezi banaha Zambia bona habakena mwa Namibia balifa feela pene y elikani. Ba Zambia basebelisa mukwakwa kulonga mulafo wanaha yale ili kopa, kakusebelisa naha Namibia nikulekisa kwalinaha zeli buse bwa mawate. Haneli Namibia yona isebelisa mukwakwa oswana kuisa litapi, lizwai nizeñwi cwalo mwa Zambia. “Mukwakwa wo kiwabutokwa hahulu mwa nzila yaluna. Ofesi yaluna ya Zambia isweli kusebeza katata kubona kuli muuso wanaha Zambia unga taba yakulukisa mikwakwa kuba yabutokwa,” nekubulezi John Smith muzamaisi wa Walvis Bay Corridor Group (WBCG). Nzila ya Walvis Bay ifundotwa kakuba yebata kutisa mikwakwa yeminde nilinzila zasitima kuzwa kwalikamba la Walvis Bay kakusebelisa mukwakwa wa Cunene ni Oranje, ili taba yebapala kalulo yetuna mwakufundota hala linaha zefumane mwasikiliti salinaha zambowela wa Africa (SADC). “Likamba nimikwakwa yeluksizwe hande hala linzila, kungelela cwalo nilituso twatutengo totulizamaisa kufa pisinisi ya Walvis Bay Corridor Group mayemo amande mwakubata kuba pisinisi yetumile hahulu mwambowela wa Africa,” Kubaleha likepe la WBCG. Bakwaezi balimotikala ba Namibia bakupa kuli mukwakwa wa Sesheke ulukiswe kabubebe. “Mukwakwa wo ulukutiseza fafasi mwalipisinisi. Kuekeza kwateñi hakuna linzila zeñwi zefapuha,” nekubulezi Kallie Grunschloss, yomuñwi wabazamaisi mwalipisinisi mwa Namibia. Naekelize kuli bakwaezi bazamaya kabunya mwamukwakwa osinyehile nikufita, otisanga kuli fokuñwi limotikala libe nimatata – mane fokuñwi zelongilwe zasinyeha. Mukwaezi yomuñwi yanasalati kuzibwa yasebelisa hahulu mukwakwa wale, naize bakwaezi babata kufondota nzila yalipisinisi ya Walvis Bay hamoho cwalo nilikamba la Walvis Bay, kono kubabela tata kueza cwalo bakeñisa mayemo maswe amukwakwa wa Sesheke-Livingstone, obiziwa fokuñwi kuli kimukwakwa “walihele”.  “Kuzibahala kale kuli litifo zelifiwa famuseto kwalineku lanaha Zambia lipahami hahulu, mi cwale mukafumana kuli litoloponyana mwanaha yani balifisa masheleñi akekezo aswana sina akuyemisa limotikala kanakonyana. Kwamafelo añohola Likwambuyu wa Sikiliti sa Wiko sa Zambia, Nathael Mubukwami, nasepisize kuli muuso wa Zambia ukalukisa mukwakwa. Bamakande mwa Zambia nebabihile kuli sepiso yeo netile kasamulaho alipilaelo kuzwelela kwatukengo totufumaneha mwalitolopo zesebelisa mukwakwa wale, kakutalusa kuli kiwabutokwa hala lipisinisi. Zeo halili cwalo, lipuzo zenelumezwi kundumeleti wanaha Zambia la 8 Sope, kuamana nizakulukisa mukwakwa halisika alabiwa kale, kakuli ndumeleti nazwezipili kuicanganisa. Bamakande mwa Zambia nebabihile kuli tutengo twa muuso mwa sikiliti sa Sesheke nitona netubilalezi kwamuuso kuli uankusife kulukisa mukwakwa kakuli kiwabutokwa hala linaha zefumaneha mwambowela wa Africa. “Butokwa bwamukwakwa habukonwi kupatwa kakuli ulutamahanya nilinaha zeñwi. Kopa yelulekisa kakuba naha izamaiswa kaona mukwakwa wo,” nekubulezi mubeleki yomuñwi wamuuso mwa Sesheke.
2018-01-22  Staff Report 2

Tags: Khomas
Share on social media