New Era Newspaper

New Era Epaper
Icon Collap
...
Home / NDF hakisimbule samisebezi

NDF hakisimbule samisebezi

2022-07-18  Albertina Nakale

NDF hakisimbule samisebezi

Kasamulaho asililo sa sicaba hala babanca baba sabeleki kuamana ni litaelo za sisole sanaha (NDF) hala makete, zibo, ni nikauhelo yalilimo kubaba kenywa misebezi, likolo neli ikalabezi Labulalu, kakubulela kuli sisole hasiswaneli kuboniwa kuli kisimbule samisebezi. 

NDF nekupile bayahi banaha Namibia baba mwahala lilimo ze18 kuisa kuze25 (pili la 31 Sikulu 2022) bane bapasize sitopa sa12, kuli batambeke likupo zamisebezi. 

Bababata misebezi baswanela kutatubiwa, kungelela cwalo nikana bana ni kakokwani kaHIV/AIDS, baswanela kuba ni pampili yasitopa sa12, mi baswanela kumata libima zelikana 2.4 mwamizuzu yelishumi kayemine ni licika (kwabasali). 

Baswanela kutambeka nikadi yakuli bapendilwe mupendo waCovid-19.

Palo yayababanca babasabeleki hainuhiwa kufita fa50%, buñata basweli kuitukiseza kuyumbela kwateñi. 

Neba undumukezi kwalipatela kuyofumana mupendo waCovid-19, kuli bakone kufumana kwamisebezi ye1500 yehatisizwe kisisole sanaha. 

Kacwalo mungendenge wamupendo mwanaha kaufela ufumani susumo sina babanca hane bañoñoleha kuipendisa. 

La 10 Sikulu neli feela batu babalikana 476 907 babafumani mupendo wapili, ili kusiya naha Namibia mwamulaho hala linaha zecuñuta mwasikonkwani sakupenda batu, sesifilwe kikatengo kakabona zamakete alifasi (WHO) kulwanisa butuku. 

Kono kalulo yakuli batu baswanela kutisa makadi amipendo inyemisize babañwi, babaize mulao obona zakukenya misebezi hautokwi zakuli batu bapendiwe.

Muyemeli waPDM mwandu yamilao Elma Dienda niyena nabilaezi hala tokwahalo yababa sina kakokwani kaHIV, mi nabuzize likwambuyu wasisole Frans Kapofi kutoloka “ketululo yalitaelo zakukenya misebezi yefumaneha mwasisole.” 

Naize “litaelo zeo babanca baswanela kumamela kuli batise makadi amipendo ni kutatubiwa HIV, lieziwe ni mwandu yamilao.” Mwakualabela, mubakweli kumuzamaisi walikolo la sisole mwalitaba zakulela Petrus Nathinge, nakenisize kuli kuswanelwa kuutwisiswa kuli sisole hakisimbule samisebezi, kono kisona sesifa silelezo yetuna mwanaha. 

“Kacwalo siswanela kuzamaiswa nikukenya bana banaha Namibia balindume, babaitukiselize kuitombolela naha yabona,” nabulezi.

Natolokile hape kuli lituto zasisole litokwa kumatafaza mubili, nikuli kupendiwa mupendo waCovid-19 kwatokiwa mwalitumelelano ni linaha zeñwi. Hala litatubo zaHIV, natiselize hape kuli kutokwahala mibili yetile, kakuli fokuñwi kubanga ni likolofalo. 

“Kutatuba HIV kisilelezo feela kuli kusike kwaba ni kuambalakana mwanako yalituto, nikuli masole baswanela kubeleka mwamayemo atata,” nabulezi. Baana bana nikumata libima zelikana 2.4 mwamizuzu yelishumi kayemilalu. 

Naize kwamulaho babañwi nebakile baholofala kona hakutile litaelo zeo. 

Mi hape naize kamita bakenyanga misebezi babali mwalilimo ze18 kuisa kuze 25.


2022-07-18  Albertina Nakale

Share on social media