New Era Newspaper

New Era Epaper
Icon Collap
...
Home / O EEFA Ina Ousemba wOkutunga Ovyunda?

O EEFA Ina Ousemba wOkutunga Ovyunda?

2006-02-06  Staff Report 2

O EEFA Ina Ousemba wOkutunga Ovyunda?
"I Kae Matundu-Tjiparuro OTJOMUISE Omut-jangerepo wo Ministeri yO-tutumbo nOvikunwa, Omeva nOmahwa, Kahijoro Ka-huure, matja omatungiro wo-vyunda pomuvero wa Ka-tumba iyo orutu rwovatuta rwa Pukiro, o Eastern Epukiro Farmers Association (EEFA), otjiungura tjova tunduuze vongorongova notjina pendje novyungu- ra vyohoromende poo orupa rwe. Ndoovazu ova- tunge imba vaisa ousemba kuvaisa oministeri ye kaina orupe motjina ihi oyo tjinga aiheri oyandje yousemba imbwi. Komurungu Kahuure watja otjina ihi wetjimwina ko rukuru kutja harukuru maa tjiyeta ouzeu nakumwa kutja o ukee honapare mbu-yandja ousemba ko EEFA wokutunga otjunda mene yotjunda tjarwe? O EEFA nai ina otjiungura tjokutunga ovyunda vyatjo oini pomuvero wa Katumba posyo mapemunika ayo kai-na kuyaisa ousemba. Tjiya-hungamwa iyovature ohunga nomatungiro inga. Tjeri owatjiri vavangere ovyun-gura imbi oku ngunda amavi-kurama nganduu tjipakara omazuvasaneno. Orutuu indui ovature nduvatjanga mu Tjitarazu wina vahinda kOrata yOkarukondua kO-matoororero ka Eiseba, Mati Ndjoze, Orata yOmbazu ya Eiseba Katjiteto norupa rou-veruke wovinamwinyo mEpako. Omuhaamise wOvihavero wo EEFA, Karii Marenga, watja ovature va Eiseba ou-nepo wo EEFA ombetunga ovyunda imbi. Watja ovo vatoora ondiero indji kehi yomazuvasaneo wokutja okuza nohoromende oku-yandja ovyunda mbya-tungwa rukuru iyo EFA o EEFA nambano ngairipahere kutja mairandisirepi. Kutja ovature imba vapitire momikee rari vyo kumuna ousemba wokutunga ovyun-da Marenga watja mazirire kepuriro indi omutjange ingwi tjazu nokumuzuvisa kutja o EFA tjiyatunga ov-yunda imbyo mbiyatunga yapitira mo mikee rari. Makuzu omuture wa Eiseba omutengwa Make-mavi Ndjavera tjaza noku-havara ngahavara motjari okuza ko EEFA ovature va Katumba otjivahinda orutuu ko EEFA. Orutuu indui makuzu rwa taurirwa momu-rungu woverutuare navera-rearwa kutja omundu outja-tatu ngwavaza ko EEFA ma-munu tjitja muna Nganja ko-vikwarakata, okutuapo outa-razu. Ndjoze maitja keyayandja ousemba ko EEFA okutunga ovyunda imbi. Watja ou-semba wokuyandjera poo wokupata kaunaye una ovature va Katumba oveni novanane vawo vombazu. Watja omambo wokutja wa-yandjera o EEFA okutunga otjunda pomuvero wa Ka-tumba uye zuva mozom-bembo. Ndjoze watja tjiyari 21 ku Tjitarazu 2005 wahakaena noruhindo rwo EEFA mo Tjovazandu nduaraisa ozon-dando zomekurisiro woru-kondua ndurunazo. Wina oruhindo indui rwa raisira ondando yaro okutunga ovyunda pomuvero wa Katumba. Ndjoze watja wevepa odunge yokutja omuvero wa Katumba ehi romaturiro wa Katumba nu munao ngave kahungire kuna ovature va Katumba, ova-nane vombazu nOtjirata Tjorukondua Tjehi. Ko-murungu weveraera kutja eye mayenene okuhita mot-jina ihi tjipena ouzeu mo-kuyenda kumwe uriri na ka-hurura kutja ovature va Ka-tumba vaitavere poo kavei-taverere eye kena omasa motjina ihi. Nu ndoovazu nandangu wayandja ou-semba atjau kara moma-jangwa. Kombunda yo mahakaeneno naye Ndjoze wakazuva o EEFA amaitungu ovyunda pomu-vero wa Katumba. Ndjoze watja pombonga-rero ndjari nayo po Eiuseba o 10 otjiveke tjitjazuko pu-pari ovanane vombazu ohun-ga nomekurisiro, omatungiro wovyunda iyo EEFA po-muvero wa Katumba yeere nayetamunisa enare kutja ongwayandja ousemba ko EEFA okutunga. Watjere pombongarero indji wa-ningirire ovanane vombazu okuzirira korutuu rovature va Katumba muvapanda oo EEFA ousemba wokutunga okutja nai moiri indji otjina ihi otjitjiri momake wotjirata tjombazu tja Eiseba. Ndjoze wape o Ministeri yOtutumbo ondjo kom-bambaukire ndjiripo mo-kuhiyakahurura kutja orutu rorokondua rumwe runa ousemba okuungurira mor-kondua rwarwe. Kahuure watja o Ministeri yOtutumbo nOvikunwa ongahuke kutja o EEFA oya Pukiro no EFA oya Eiseba nandarire kutja o Ministeri kaitjaere omtutu auhe okukarandisa ovi-namwinyo vye kona akuhe kumamunu kutja ozondjambi ozombwa. Watja o EEFA okurandisira mo Eiseba ndiri eho ro EFA poo EFA oku-randisira mEpukiro ndiri ehi ro EEFA tjasere okurira oma-suvasaneno pokati kotutu atuyevari itui. Watja atjzera nokuningira kutja o EEFA ivatere o EFA otjo kanatje kukakurisiwa iyo naiyesa kutja irandisire mo Eiseba otjorutu oruyenda motji-tamba norurutunge. Otja ku Ndotja Tjiveta, Omukuramenepo mome-kurisiro mo Eiseba wa Ndjo-ze, Okatumba kakuti on-gandji mwaturwa tjazumba wina muna orutu rovatuta rukuru indui o EFA. Otja kongundeveta yeruwano rwovatuta rwa Naheke, Omahke Regional Farmers Union (Orfu), ovatuta puveri vasere kukara norutu rumwe. Ombata pokati kOvature va Eiseba, o EFA no EEFA kambe yahingi omayuva nondimwa yayo ousemba wo EEFA wokurandisira poo okuhina kurandisira mo Eiseba. Ombata indji yavaza ozohahende ndehiyeyita ko-mazengururiro. Mu Tjitarazu ombura ndjazuko ovyunda vyohoromende ovipe po Katumba otji vyayandjerwe kotjiveta ko EFA otjorutu rwovatuta rorukondua. Posyo ngunda aperi nao otja ku Tjiveta ovature avehe va Eiseba vena ousemba wo-kuungurisa ovyunda imbi okupitira mo EFA nawina otutu tuovatuta totukondua tuarwe tjimatuvanga okuran-disira mo Eiseba tuasere oku-pitira mo EFA. Ondota yombata ndjiri po-kati ko EFA no EEFA otji-mariva orutu rwovatuta ndut-jimuna mongombe aihe ndja-randisiwa morukondua. Ozondola za Namibia pokati ko 10 no 20 mongombe aihe ndjaranda zasere okuyenda korutu rovatuta. Kombunda yovike vivari avihe mo Eiseba muranda ozongombe tjeri ozondindi ndeutira po 60 nazevaza o 600. Mapehee kutja tjizeri ozondindi mo Eiseba omweze auhe muran-da ozongombe o 120 ni tjizeri ozengi o 1200. Okutja orutu rwovatuta momweze ruhitisa otjimariva tjitjiri pokati kozondola za Namibia o 2,400 no 24,000. Rukuru ngunda o EFA ai-hiya kwatua mo Eiseba otji-mariva ihi okutja aa tjii ko EEFA. O EFA tjiyakwatua otjimariva ihi atjihingi atjiyenda kotutu atuyevari otja korutu nduaisana omarandero. Ombata tjitja-sekama naivaza ozohahende apazuvasanewa kutja ngan-duu otjiposa kozohahende tjitjeya kotjikoro otutu itui ngatuungure pamwe tjimuna rukuru kukuri okurandise pamwe. O EEFA makuzu ihi itjitoroka otjousema woku-randisira mo Eiseba ngunda varwe avemuna kutja pari nao ngunda apehina omirari. Nambano ovyunda otja tjivyatuwa kehi yo EFA omirari vyomaunguriro kehi yovyunda omikuru kavipo mbiripo ovyombo vyokehi yovyunda omipe mbiri kehi yo EFA. Omuhaamise wo Orfu, Lesley Kauandara, uanunisa ezeva ro Orfu okuhina ku-yandjera otutu tuovatuta tuvari poruveze rumwe natja vakara nozombongarero otuwondja ohunga notjina tja Eiseba ihi tjiva ondoneno tjiva ndehari ondoneno. Watja mavetara kohoro-mende motjina ihi. Watja ohoromende tjiyayandja ovyunda vyomarandisiro mo Eiseba korutu rovatuta roru-kondua iho o Orfu yetjimuna otjo mazeuparisio wezeva rayo rokuhina kuyandja omasa kotutu otuingi tuo-vatuta okurarakana oruveze rumwe. Watja momaturiro omengi wovatuta vokozombada ot-jihorera tjitjiripo orutu rum-we rovatuta poruveze rum-we. Kauandara watja pombongarero yomarandi-siro yorukondua ndjivari nayo otjiveke tjitjazuko oma-tunguriro wovyunda vyarwe pomuvero wa Katumba reere otjotjihanduze notjikumise tjinga a mayezundire ko omahurisiro nomarandisiro wovinamwinyo moru-kondua. Wa kengezere komaheya ngumayetja o EEFA ondji-maitungu ovyunda imbi na haka kutja ngahino okan-du nokandu mo EEFA mu-muna omuhaamise wayo Marenga nungwari ka EEFA mo umbubwanga wayo. Watja imba putjiri matji-hepa ohoromende oku tjiku-tura."
2006-02-06  Staff Report 2

Tags: Khomas
Share on social media