OTJOMUISE-Ombara yOvambanderu, Kilus Munjuku III Nguvauva werikutu kunontjikumutundu tjovanaruhoze mbumaveyandja ondozikiro kunguri ihe wina ombara Immanuel Kauluma Elifas okumuzemburukira kouharupu we nomakwambero we wodunge mouzeu namoupupu.
Ombara Munjuku II Nguvauva, nguri ihe yOmbara Munjuku III, wari wokehi ya Kaulumu otjOmuhaamise wOvihavero vyOtjirata Tjovanane Vombazu okuza mo 1997 nganduu konÿiro ye mo 1908 nozombura o 84. Ombara Kauluma waÞirire mOtjipangero tjOhoromende tja Nandjokwe mOrukondua rwa Shikoto Oritjavari rotjiveke tjitjazuko nozombura o 84. Otjiuru Tjehi, Hage Geingoba wapere omuyaruke ombakero yohoromende neye masuvisiwa mombongo youhona mo Olukonda mene yonganda yombara Orovyungura ndimariyende. “Ami omwini mbakara nou¿ingandu wokukara pomatumbo we (Ombara Kauluma) mena roupanga mbwautira ku Tate nguheripo,” Munujuku III matja.
Maryama komurungu nokutja Ovandonga novandu va Namibia vapandjarisa omunane, omunahange, ombwaneno nomutunduuze wombwiro yovandu va Namibia. “Otjari, omeriyandjero nokuhupika ombango kOmbara Immanuel Kauluma Elifas nongendo ye nonmbwiro yovanduve nOndjuwo ya Namibia mouparanga wayo otjihorera atuhe tjitwasere okuhorerako otjorutanga rwa muhuka,” Munjuku III matja. Eye omwini nomuhoko we otjimaverikwamba kotjiwa¿a tja Namibia novandu avehe votjari mukaraisa oruhoze konganda youvara nOvandonga kombandjarero yawo onene indji. Matja mounane wo wOtjirata tjOvanane vOmbazu, Ombara Kauluma wakara nongaro yopopezu kunovanane avehe vombazu mo Namibia nu “matumuzemburuka nomutima auhe”.
Ngunda aperi nao Ouhonapare wOmbazu wa Zeraeua tjingetjo wayandjere ondjozikiro komuyaruke Kauluma. Morutuu kozombuze Ombara Manasse Christian Zeraeua watja ovyungura vyOtjirata Tjovanane Vombazu otjiraisiro tjounane we ounamasa. “Oozngonjdero zOmbara Immanuel Kauluma Elifas nokuhina okuurwa zemupa ondengero yovandu omangete owo mbapewa ombepo iyomerityandjero we kongaro yombazu novitjitwa vyayo, omapinga¿ino wovakazendu nomayandekero woukaiya,” Zeraeua watja. Komurungu watja Kauluma tjingetjo wakara nohambwarakana komuhunga wa muhuka wotjiungura tjomauhonapare wombazu nu munao apewa ondengero iyavehe. “Okuza nokuhaama motjihavero mo 1975, ombara yakara norupa rotjikoro mokunnyomona omekurisiro womonganda nokuÞiza ombwaneno mokati kovanduve nakwarwe. Omwinyo we ngausuvisiwe mohange ngaakongaaruhe,” Zeraeua
watja.