New Era Newspaper

New Era Epaper
Icon Collap
...
Home / Orukosi rwa America rwa serwa ondaya po Zombu

Orukosi rwa America rwa serwa ondaya po Zombu

2019-10-11  Kae Matundu-Tjiparuro

Orukosi rwa America rwa serwa ondaya po Zombu

Ozombuzovindimba- Pendje na imba mbari mo mu zaro kutja owo tjiserandu, oruhapo no tjiyapa, otja kombazu yo ma rapi ayeetatu inga, o ma zemburukiro oyetja 115 ye Raa ra Von Trotha ya ri no tjivara peke tjo mbazu yo u tjina no muhiva.

Tjingetjo moo mbii tjingeyo yo ku tunduuza ombazu o u ¿epo wo tjiwa¿a peke peke okuza motjihuro otjini ihi Otjinene nganduu po Zombuzovindimba openi pu pa ri oma zemburukiro, aa verandisa oviungurwa peke peke vyo mbazu tjimuna omitjira, ozondjumba no vi handa. Posia ongongo yari ovatone vo utjina no zo mbunde zo muhiva nÿa Oroviungura nÿa tokerewe ama ze nya¿ukisa ovimbumba nganduu kouÞuku. 
Kuza omusupi ma rondo ko mure poo omure ma rondo ko mu supi. Kako Oroviungura ngurova po Zombuzovindimba yari oo ndjaÞukwa na ndjarara nu kapena osupi ndja ronderre konde poo onde ndja rondere ko supi. Mozo mbunde pari imwe osupi na imwe onde nÿa hakayenene na zeyandja o ndjoroka onene ko tjiwa¿a. Yari oya nganda no ya nganda ka kuna onÿenÿu aihe yaza koyao. Otjiwa¿a kana putja yandjerere ozombunde no zo ndone inÿa o ku haama o ku hekana no ku suvisa ozo mbaze no make. Oruveze aruhe tjinga ama zehara o ku tjita nao tjandje ozondola zarauka okuza mo tjiwa¿a kutja ze ka yende ko mu rungu kutja oku ya ruka no muhiva poo o u tjina mbu zazu no ku punda no ku tona poo oku punda no ku tona warwe otja korutjato vo va rande.

Tjingetjo mo ku tjaterwe iyo mbango yo tji wa¿a ndji tje vepere, ozo ndone  no zo mbunde kanaa za u rirwe nu ngwari za raisire enyando no nyu¿e mu imbi mbyaa ze u ngura. Tjiri wina ovakamburire omundu konoo ve patare pendje tjinga wina avari onyune ya peke kuwo oveni. Nandaku kava kamburire owo wina mbaraisirre kutja ozondone zo utjina nÿa katuwa pehi, o ngurova ka tja irira yenyando omwano mbu yari. Ondoondoo wina mayii ko tji kumutundu tjo tjiwa¿a tji tja raisire ombango ombwa indji mo vyo mbazu no ngaro no vitjitwa vyo muhoko vyo utjina no muhiva nandarire kutja otjitjao ovanane avehe kutja ovo ma rapi poo ovo mbazu po mu hiva no utjina vari ava herengana. 

Oma zemburukiro wa Zombuzovindimba ombura indji kaya nanene kapari ovandu mo tjingi tjawo otja kutjiva mbari po ombura ndjazuko. Tjiva mo ku haka omena ro ngorongova yehi oyo nai ndji tenÿuna nomasa, nu mu nao ndjiÞuna ko vi tjitwa ovingi vyo muhoko. Tjingetjo wina o u rumbu wa nangwise o ngahukiro kutja uÞuna ko vi tjitwa vyo muhoko tjinga otjingi tjawo a u hupa mo ngombe, onÿu no ngombo. 
Posia otjiwa¿a tja ndambi tjatia o ku hina oku yaruka ombunda mo ngondjero yatjo yo tji suta nandarire peya tjike. Munao umwe, vevari na vetatu tjiveripo otjirwa ma tji kayenda komurungu nu tjinmgetjo tja kayendere ko mu rungu. Mbaripo veri kwambere ko zo ndangere zo tjiwa¿a o ku ningira ko vaÞi no va kuru vawo kutja ve sere ozondjira ondaya nu ve ze serure tjinga otjiwa¿a nai atja kuramenwa iyo mahaameno warwe mo tjombanguriro motjiposa tjo tji suta tji ma tji haama rukwao mo Mahi Omakutasane wa America mo tjirongo o New Yorka tji yeri 17 ko mweze imbwi. 

Otjiungura otjinene nene mo mbii indji tjari no ndangere Kainikova Kaizemi ngwa ya kurire no ku rongerisire Ombara Otjitambi po mu riro ne mu hakaenisa kuna ovaÞi no va kuru. Tjingetjo ozo nÿiÞona zeri kwambere kozo ndangere na ze kamburisa no ku itaverisa no kwiitavera  ombimbi yo vi ta imbi mbyariko mo 1904 na imbi mbiri ko nai vyo tjisuta.  Okuzambo otjimbumba otji tja Þumunikirire ko zo ngungu zo vaÞi vo 1904 nambano nÿa rira etjo ro zo mbanga¿e zo tjiwa¿a. Imwe yo zo mbanga¿e ndja horekerwe petjo indi mo ma utiro wo mbura o Alfons Kaoro Tujendapi wo ngungu ndja twii rakerwe ourenga ndja ku tjirirwe po ma yamberero wa ZOmbuzovindimba wo mbura indji  Osonda ndazuko.
 


2019-10-11  Kae Matundu-Tjiparuro

Tags: Khomas
Share on social media