Omauezonjanda-O Ministeri yOmekurisiro wOvihuro nOkozombanda, itjiwa nomasa kutja pena omatorokero wo posyo wOveta yOmauhonapare wOmbazu.

O Ministera yOkehi, Derek Klazen matja. Eye wa tjere nao po ma yamberero oyetja 52 yo ma zemburukiro wo mbara Nikanor Hoveka Osondaha ndazuko muno. Derek matja me na ro ma torokero wo posyo woveta indji, oviwa¿a vyo mbazu otji virwisasanena po kutja auhe una pona pa zamburukirwa no kutja opuu nanena nu munao poruveze ro harive auhe imbo puu nanena no ku zemburukirwa otjiruri oruveze oruhuze ku ku hasere oku tunwa ouhonapare warwe wombazu. 

Posia Klazen wa kahurura ko kutja kapena o u honapare wo mbazu mbu ri ouhona auyerike poo porwe poruveze rwo harive pendje no ku tja kangamwa o u honapare wo mbazu u honapara ko va kongorere wawo uriri. Matja oveta indji, Oveta yOmauhonapare wOmbazu yo 2000, oitja 25 yo 2000 ko mu rungu i raisa kutja: “O u honapare wo mbazu mo ku u ngurisa omasa wawo no ku kawondjisa mbiyasere no viungura vyawo, ma u kara no ndiero ko u ¿epo wawo uriri  owo ku wa sembamisirwa.” Puma pe hee ko kutja tjimuna ouhonapare wombazu wa Hoveka tjikweya ko vi tjitwa vyo mbazu ma u kara no ndiero muvyo  ko u ¿epo wawo wa Tjimana uriri. Tjingetjo ka ngamwa o u honapare wo mbazu warwe. 

Klazen matja o hepero oku Þuna kepu e hepero ndiri ko kutja tjii nu hapo tjimwe tjo tji ungura otjinene no tji na hepero tjo ma u honapare wo mbazu oo tji¿e? Klazen ma raisa kutja otja kezeva ro kehi etenga rezeva Oritjatatu (3) ro Veta yOmauhonapare wOmbazu yo 2000, mu vyarwe ovingi, muna ohepero yo ku “tarera no ku kondja kutja oveta yo mbazu ma i kongorerwa iyo tjiwa¿a tjo mbazu iho karive.” Otja ku Klazen ihi itjimwe tjo viungura ovinene vyo mauhonapare wo mbazu. Mena ro kutja otjo tji ri mo mu hunga wo ma zeva wo Ngunÿeveta ya Namibia,  tjinene e Artikeri oritja 19 oro ndi kwizika ko ku tja “omundu auhe maye nene no ku so oku kara nondjoroka, oku u ngurisa, oku zuvarisa, o ku kara no ku nyomona ka ngamwa ombazu, eraka, ongaro no vi tjitwa vyo muhoko no ngamburiro” otja ko Ngunÿeveta. 

“Nambano metjesa kwe¿e o ku ndjiraera kutja hapo omauhonapare wetu wombazu yemuna kutja ombazu oo tjina tji ye hupira nu iye ngapi wo ma u honapare wetu wo mbazu hapo tjiri nge karera ozo mbazu zo vi wa¿a vyazo vyo mbazu?” Klazen mapura. 

Matja oviungura vyarwe vyo ma u honapare wo mbazu otja koveta indji nu koumune we mbiri ovitjavari nungwari mbi he ri ko kutja wina kavina hepero, oku vatera oporise ya Namibia no tutu twarwe o u  twe, oveta mo ma u nguriro mo ku tjurura no ku konÿonona o u hazendu.  Tjingetjo wina o ku vatera no ku ungura kuna ohoromende yo mo ndivitivi; ovirata vyo tu kondwa no vyo zo ngomainde okutwa omihunga mo ma u nguriro.  Klazen matja tjinene omo viungura ihi mu mu kara ombata yo kutja mburi o u honapare o u hona  po harive oo u¿e mo ma u honapare peke peke wombazu.

Klazen matja tji kweya ko tjiungura ihi tji tjiri otjiungura ohinga ko tjiungura tjo horomende, omasa yena o u honapare wo mbazu mbwa zemburukirwa poharive imbo. “Ndoovazu o uhonapare wo mbazu wa Hoveka wa ze mburukirwa mo Eiseba, otja pu wa zemburukirwa, tji ma u vatere ohoromende no viungura, ovitjitwa na mbiyasere oku ungura, ma uso oku tjita nao no ku hina  onbangu ko u ¿epo wo ma u honapare wo mbazu warwe mbu hu pira mo Eiseba. Tjingetjo o ma u honapare wo mbazu yarwe kaye sere oku tjita ombangu. 

Embo ehongonekwa ro ma zemburukiro inga, ndi ma ritja:  “Omekururisiro Waavehe wOmoupore,” embo nda pose koma twi yandje. Mena ro kutja omambo inga ongu me zu nayo wo ndjindasaneno, ondengasaneno nou pamwe wo ma u honapare peke peke  no ku hina omitongatima wo ku varerwa po harive.  Klazen matja Ouhonapare wOmbazu wa Hoveka oo ngero yo ma u honapare nu kangamwa omundu, naindjo ministeri wina, mai tarere no ku puratena kutja tjiri owo ma u panÿere po ndando yaro indji otja kembo ehongonekwa ro ma yamberero wawo kutja ku ndino uke no ku kanga o mu hunga omupe wo ku tarera no ku kongorera ombazu yo tjiwa¿a tjawo. Na wina mo ku vatera ohoromende yo mo ndivitivi, no yo tukondwa no zo ngomainde okutwa omihunga mo ma unguriro no u twe nu no ku hina ombangu kwimba mbeheri ou¿epo wawo.