New Era Newspaper

New Era Epaper
Icon Collap
...
Home / Ozombura 95 zonÿiro yomuniovita zazemburukwa Zaondjoza ombanga¿e Schimming-Chase

Ozombura 95 zonÿiro yomuniovita zazemburukwa Zaondjoza ombanga¿e Schimming-Chase

2018-03-16  Staff Report 2

Ozombura 95 zonÿiro yomuniovita zazemburukwa Zaondjoza ombanga¿e Schimming-Chase
Kae MaÞunÿu-Tjiparuro Otjomuise-Ovimbumba vyovaherero nOvambanderu kehi yomarapi yavyo ayeetatu rOtjiserandu, Otjivapa nOtjingirine, Oritjatatu vyaworonganene metuwo rovitjitwa indwui o Gateway muno okuzemburuka ozombura 95 zonÿiro yombara otjitambi yOvaherero, Samuel Katjiikumbua Maharero. Ombara Maharero ngwanana otjiwana movita kunehi rOvanditji moruveze rohuurire ovyo mbyatwara kokutja ehindi kehi yongooneya nayo oruveze indo mo Namibia, nomukesare Wilhelm, omunane worupa rondjururiro rwehi rOvandoitji mo Namibia oruveze indo, ongenerara Lothar von Trotha, mayandje era rokutja Ovaherero ngaveyandekwe. Okutja ovandu avehe oruveze indo mbaavetjiukuwa Otjovaherero, okutja Ovambanderu, Ovahimba, Ovatjimba, Ovazemba nOvakwandu. Ovahungire peke peke vaworonganeneko otjozombuka keÞupa okuteza ondjendero yombara otjitambi Maharero okuza komekuriro we mo Namibia, oruveze indo ndjari o South West Africa nganduu tjimatiha autu okurira omurumendu nu ihe Maharero autu okumurongerisa otjomurwe wovita tjinene kunOvakwena nganda ihe tjata atoora otjiungura ihi okukurura omuhoko kondjoko yOvakwena oruveze indo tjandje nai ihe naingwi omunane wOvakwena Kakuwoko Kwamukuru wOuye, Jonke Afrikanera tjandje vata neye nai aha kaene kuna Christiana, omwatje wa Kakuwoko ngwaaruka motjihavero tjaihe. Akutura omuhoko kondjoko yOvakwena nganda Ovandoitji tjimaveya mehi arire omuniovita nganduu tjimapitiri mondovi ya Tjauana okutuurungira mOnyainyai kutja ndinondo embo riurisiwe kutja kavitondema. Motjawana atuuruna akapita ko South Africa ka kakara nakaungurisa omuhoko we mbwemukongorera mozongoporo kakaza okukotoka mo Serowe tjehi ra Tjauana eye mapewa omaturiro iyomuhona wOvabamagwato. Eye omatira mo tjiyari 14 ku Seninarindi mo 1923, napakwa ingo nombura tjingeyo omatupa we ayekotoka ko Namibia kehi yombara otjitambi yOvaherero oruveze indi Hosea KuÞako. Tjiyari 26 ku Katjose mo 1923 omatupa we otjiyapakwa mOkahandja kutja kundinondi omuhoko uute okukayambera mOkahandja okuuta kombura indji o 1923. Otjiungura tja patururirwe iyomuhonge Theo Pura wombongo indji o St Joel Apostolic Mission Church in Africa ngaresere kova Heberi 13 (7) ngumayetja: “Zemburukee ovanane venu ovakuru, mbemuyendere embo ra Muhona. Ripuree kutja aavehupu vi nuvatavi, nu horereye ongamburiro yavo.” Ngwkongorere omuhonge Pura yari ondangere Ngeke Katjangua ngateterere ongwatero yombara Samuel Maharero gwatjere mozongundwe ozengi Ovakwendata Vanangeyama mwari Veseevete, Kamuhona na Tjirera ngumwee kukwata Kandirikirira muzarwe ozengi. Omunane wo Popular Democratic Movement (PDM), Kanjonokere Venaa¿i ngwatezere ekuruhungi ra Maharero mo Namibia nganduu onganda tjimaitaurire kOtjauana, watja omundu konoo hungire Samuel Maharero nokuhina okutamuna Ovaherero tjinga eye naihe, Tjamuaha, avari ovanane aveerike mbanana Ovaherero otjomuhoko mbwerikuramene mbuhari kehi yohuurire. Matja Samuel Maharero ongwari otjisuta tjaihe tja Muaha kovita vyao kunOvakwena tjinga ihe Tjamuaha aemuhonga okuumba, muvyarwe ovingi. Matja ekuruhungi karisere okurundururwa oviposa vya kandinondi mbiri momuhoko nOtjitiro Otjindjandja tjitjihungirwa ndinondi kanaa tjihungirwa nokuhina Samuel Maharero tinga aeriye ngwanana omuhoko movita kunOvandoitji mbyatwara kOtjiÞiro Otjindjandja. Ekuruhungi rongarero yombara mehi ra Tjauana rayandjerwe i J. Kauheua nai nguturira mOngama ngunda Ongenerara Verematjara Katuu Kaura aayadjere ekuruhungi rerapi rOtjiserandu. Pomazemburukiro inga muvarwe peke peke pari ou¿epo wOmbongarero yOtjiwa¿a, Usutuaije Maamberua na Vipuakuje Muharukua nawina ozondekurona za Samuel Maharero, nderi ovanantje vovanatje okuza kehirOvambo nawina za Sara Maharero, omwatje womwatje. Ngunda aperi nao omazemburukiro wozombura o 95 za Samuel Maharero yavereke iumwe wovarwe ovapyuke vongutukiro ya Namibia, Nora Schimming-Chase ngwaÞire eÞukuhuka ra Sondaha petjirwe Omandaha monamiti indji o Paramount mOtjomuise kehi youvere mbwekara nawo. Yari omayuva tjiyari 13 ku Senianrindi eyuva komurungu wombara Samuel Maharere tjata nu ozombura 95 zonÿiro ze tjaa zezemburukwa. Pendje nokutja Schimming-Chase omwini wari omupyuke motjirwa tjongutukiro, eye ondekurona yOtjiÞiro Otjindjandja tjinga ihe Otto Schimming aeri iumwe waimba mohuurire yOvandoitji vaina ngwatjerewa ndinondi pekare Ovaherero, Ovambanderu nOvatakume mba mbaahirwa vombindu yOvandoitji. Kumakuzu ena indi Schimming (okuza ku Ngatjikareorao wa Tjeundo omunaakwauti). Ihe Schimming omwini wari ompyuke movitjitwa vyo muhoko. Muvyarwe ovingi Schimming-Chase wari oka¿epo nomunane wo Swanu ya Namibia movito peke peke tjimuna mozombunba inda o 1980-1986 tjari omutjangerepo wayo omunene nekeikuramenapo potjihungiriro tjongutukiro ya Namibia mo Geneva mo Switzeland; omutjanegerpo wOviposa vyOpendje, Ondjivisiro nOmahandjauriro; eikuramenepo moruhindo rwa Swapo okuza mo Namibia potjihungiriro tja Lusaka, Zambia mo 1984 nu wina akakuramenapo o Swanu pomazemburukiro wozombura esere zohuurire ngari mo New York. Mozombura inÿa o 1974-1978 waisanewa iyo Swanu okukanana omberoo yayo mo Tanzania narire omukuramenepo wayo mo Dar-es-Salaam mo Tanzania. Mo 1978 mu Tjikukutu kehi yotjari tjezeva 435 rOtjirata tjOndjeverero tjOmihoko Omikutasane akotoka ko Namibia nu mo 1979 atoororwa otjomutjangerepo wokehi wo Swanu. Pokati ko 1989 no 1990 atoororwa otjomutjangerepo wOviposa vyOpendje wo Namibia National Front (NNF) narire wina okanepo kayo kotjimbumba tjondjuwo yozoveta. Operesidenda Hage Geingoba watjivisa kutja woporotika omukuru ingwi mapewa ombakero yohoromende nomberoo yoperesidenda aitjivisa kutja ndinondi mapeta mapewa ondjozikiro oseinina pOtjikunino tjOndjuwo yOzoveta. Ndinondi gnurova orutu marukarara poye momaturiro inga wa Kongova momuvanda o Herzinger 5. Opumaruzire muhuka muhukomunene okuza mo 7H30 okuyenda kombongo indji ya Luthera mo Khomasdal momuvanda imbwi o MUGreeff kofarama indji o De Rust pumakarara mozombaze zaihe naina eyuva tjingero.
2018-03-16  Staff Report 2

Tags: Khomas
Share on social media