WINDOKO – Katengo ka masheleñi amulelo waputako mwakulwanisa butuku bwa Aids (Pepfar), kakasula masheleñi alikana lulelule ni licika (N$1.5 billion), kutusa naha Namibia mwamilelo ya HIV/Aids mwasilimo sa 2021. Neulo ki kekezo yamasheleñi alikana bolule bamyanda yemibeli hala masheleñi ane afilwe unumwaha. Ndumeleti wanaha US mwa Namibia Lisa Johnson, naize masheleñi awo akatusa kunanula misebezi ya naha Namibia ni US mwakulwanisa kakokwani ka HIV. Nasupile naha Namibia kuba mutala mwalifasi mwakulwanisa kakokwani ka HIV, mi 95% yababana ni kakokwani baziba mayemo abona mi bainzi falikalafo.

Nabulezi hape kuli 92% yabatu babali falikalafo banwa milyani yabona nako kaufela, mi kakokwani kakozwi, ili kutalusa kuli habakoni kuyambukiseza babañwi. Neulo ya Pepfar ya 2021, ili yekala kweli ye ikatusa liluko la makete kunanula lipesenti zeo, ili kubata kufita fasikonkwani sa 95-95-95. Ili kungelela cwalo ni 95% yabatu babapila ni HIV baziba, 95% babaziba mayemo abona mi bali falikalafo, ni 95% yabatu babaziba mayemo abona mi bainzi falikalo, mi habasakona kuhasanya kakokwani. Katengo ka UNAIDS kalela kufelisa butuku bwa Aids kasilimo sa 2030, ni kusileleza batu babalikana bolule ba 28 kuyambula butuku, ni babalikana bolule ba 21 kushwa kwa butuku mwalifasi loote.

Muongaongi wakatengo ka Pepfar mwaofesi ya ndumeleti wa US Carey Spear, naize misebezi yakulwanisa HIV yekatusiwa kimasheleñi aneuzwi ingelezi cwalo ni misebezi yakatengo ka DREAMS, ili kaka minahanya musulo wakona ni kutaimisa nombolo ya likalibe ni basizana be kabeleka ni bona, kubabukeleza kwa kakokwani ka HIV. “Basizana baa, kona bukamuso bwa naha Namibia, katengo ka DREAMS katusa basizana kulemuha mayemo abona akukena mwamabato abuiketo, ni kuitusa bona beñi hamohocwalo nikuba ni makete sakata,” nekubulezi Spear. Katengo ka DREAMS hakana feela kubela mwa Katima Mulilo, Tsumeb, Omuthiya, Onandjokwe ni Windoko, kono kakabeleka ni mwalibaka zecwale ka Rundu, Andara, Nyangana ni Oshakati.