ǀAeǁgams
ǀGamǀkhā ra ǂkham ǀgôadi di !gôab 12sa xu 14 kurin ǁaegu hâdi dib ge !kharu ge kurigu !nâ ge ǂharo, !nāsa ǀgôadi nē kurin !nâ hâdi ra ǀgamǀkhāse. Ôa!nâdi ra ǁgausa !oa di ge 1 463 ǀgôadi nē kurin !nâ hâde 2011ǁî kurib !nâ ge ǀgamǀkhā, kaise ǀkhamasa ǂharos !gôab ǀkha, 208 ǀgôadi ge ǁkhā kurin !nâ ǀgamǀkhā hâ ise 2001ro kurib !nâ. ǀGam ôa!nâ!nurikha ǀonǂgais ai ǂguroba ‘Namibiaba !âiǂâub a ǀgôan !aroma – 25 kurigu ǀomkhâis digu’ tsî ǀgamǁîba ‘ǂKhamkhoena Namibiab !nâ – !oe!ās 2011ǁî kurib ǁanǂgāsaben tsî omdi !gôakhâib dib’. Nē !nurikha ge ǂoago wekheb Mantaxtsēs ai ǂgaeǀhaos ǀgôan di ǂûǂûxase ǂûsa ǂgaoǂgao!nâs dis tawa ǂhaitsise ge ǂanǂanhe. Hoa !Hūbaisi ǀGôaron ǂGaes (Unicefs) ge ǁkhā ǀhaos tawa ǁkhāti ge mâi-ai!â ‘ǂGaoǂgao!nâ ǀGôa-i ǂÛǂûxase ǂÛsa Afrikab !Khawagas Omkhâisens ǀHûhâsib (SADC) !nâ’ ti a ǀonǂgaisa !nuriba.
ǁAupexan ge 15 ǁanin !kharaga !haosiǂnûdi SADCs di di dina nē ǀgam tsēra ge !khōǂgā hâ i ǀhaosa ge ǁhao!nâ hâ i.
ǁÎn di ǁgūbas ge ǂan-tsî-hō!âde ǀgoragu, !hoaǂam nē ǀasa !nurigu di !khōǂgāga tsî kō mâtin ǁîn ǀkharib !nân ūhâ xūna xu oresa a hō ǁkhāsa ǂkhawusa tsî !nubusib ǀgôaron ǂûǀgaub !nâ hâba ǁîn !kharaga !hūgu !nâ a oe-am ǁkhāsa. ǁÎb a ǀgapi !gôab ǁaeb ai!â ra ǀgamǀkhā ǀgôadi dib ge Kavango ǀKhariba ǂgurose tsî saohe rase Ohangwenab, Zambezib, Otjozondjupab tsî Omahekeb hâgu xa. ǂAns hîa !Namab ‘Namibiaba !gâiǂâub a ǀgôan !aroma’ ti hâ !nurib !nâ !khōǂgāsab ge ra mî, 1991ǁî kurib !nâ di ge 6 434 ǀgôadi 15s tsî 18 kurin ǁaegu hâde ǀgôana a hōsa. Nē !gôab ge 2001ǁî kurib !nâ ge 7 336 kōse ge ǂharo tsî 2011ǁî kurib !nâ 9 127 ai ge mâ. “ǂKham ǁgûdi 15 kurin !naka hâdi ge 1991ǁî kurib !gôakhâib !nâ ǂgāhe tama ge hâ i, xawe 2001ǁî kurib !nâ di ge 208de 12sa xu 14 kurin ǁaegu ge hâ i, ǁnāpadi 2011ǁî kurib !nâ 1 463 ai ge !nurihe” tib ge !nuriba ra mî. Skolǂgâs ǁhā ǀgôan hîa ǁaeb ai!â skola ra ǁnāxūn di !gôab tsî persentasis tsîn ge 1991ǁî kurib tsî 2011ǁî kurib ǁaegu ǀgaisase ge ǂharo !nurib ra mîsa !oa. ǁAupexa di ge 17 000 ǂkham gôade ǁnā ǁaeb ai ge ǁgû kai. !Nāsadi ge ǀgui ǀgôa-e ge ūhâ i, ǁaupexadi 20 persentgu dide ǀgam ǀgôana ge ūhâ i tsî 10 persentgu dide !nona tamas ka io haka ǀgôana noxopa di 20 kurin tsîna sī!nâ tamase. Namibiab !nâb ge ǀgôan di !gôaba 910 081 ai 2011ǁî !gôakhâidi !nâ ge !gôahe. Nē ǂgaeǀhaos ge ǂoago wekheb Denstaxtsēs ai ge !gûǀam. – Nampas