Epangelo nOshikumungu shAalongiskola mOmpangu

Home Languages Epangelo nOshikumungu shAalongiskola mOmpangu

WINDHOEK –  Epangelo metitatu oshiwike sha zi ko okwa li lya ningi eindilo okutamaneka elombwelo lyopakathimbo ndyoka lya gandjwa kEhangano lyAalongiskola lyaNamibia (Teachers Union of Namibia –TUN) momwedhi Kotoba, ndjoka tali indile andola epangelo opo kaa li katukile aalongiskola onkatu nenge oku ya geela, mboka kwa li ya kutha ombinga mekanka moshilongo ashihe omvula ya zi ko. Epangelo okwa li lya tumine aalongiskola omishangwa/ oombapila dhelondodho mboka kwa li ya thigi po oongulu dhawo dhosikola – ano ootundi dhawo nokukutha ombinga mekanka, nokwa li ya tseyithilwa kutya oondjambi dhawo otadhi ka kuthwa iimaliwa yomasiku ngoka inaya holoka kiilonga sho ya kala taya ningi ehololomadhiladhilo momapandaanda, pethimbo lyekanka ndyoka lya talika ko kaa li shi lyopaveta. Omupanguli Maphois Cheda, ngoka a pulakene iihokolola yi nasha noshikumungu shika, ota ka ninga etokolo lye li nasha neindilo ndika momasiku 29 Novomba.  Ehangano lyAalongiskola lyaNamibia (Teachers Union of Namibia –TUN) okwa li lye shi pondola okumona elombwelo  ndyoka lyopakathimbo okuza kOmpangu yOpombanda momasiku 2 Kotoba lya tulilwa mo Ominista yElongo nOkomisi yAaniilonga yEpangelo (Public Service Commission), opo epangelo kaa li kuthe ko iimaliwa koondjambi dhaalongiskola mboka kwa li ya gumwa koshikumungu shekanka, oshowo epangelo kaa li gandje we omalondodho gopamishangwa kaalongiskola, nokukutha ko omalondodho gopamishangwa ngoka ga pewa aalongiskola, sigo ekandulopo lyomukundu li nasha noontamanana dhika tadhi potokononwa. Epangelo okwa li ashike lya pewa sigo (ohela metine) opo li pataneke elombwelo ndika lyopaveta nenge li li ethe li ninge elombwelo lyahugunina moshikumungu shika.   Kakele, metitatu, epangelo okwa li lya ningi eindilo lyalyo tali pataneke elombwelo ndika lyopaveta nenge lyopampangu. Sisa Namandje oye kwa li a kalele po Ominista yElongo, palombwelo lyaHahende gwEpangelo. Namandje ota ti kutya Ehangano lyAalongiskola lyaNamibia (Teachers Union of Namibia –TUN)  ka li na uuthemba wopaveta okuninga eindilo lyoludhi nduka kompangu peha lyaalongiskola, oshoka ehangano ndika inali talika ko engehangano ekalelipo lyopaveta lyaalongiskola oshowo kutya ekanka ndika okwa li wo lya ningwa nenge lya kwatela mo aalongiskola mboka kaa ye shi iilyo yoTUN. Namandje ota ti ishewe kutya molwaashoka  oTUN inayi tumbula amushanga omukuluntu gUuministeli wElongo meindilo lyalyo, oshi li wo epugumo enene meindilo nenge epuko li igalala, molwaashoka amushanga omukuluntu ngoka  oye omunambelewa omukuluntu e nasha niinima yuuministeli welongo. Namandje ota ti ishewe kutya oTUN okwa li andola yi na okupula omupotokononi gomikundu (arbitrator) moshikumungu shika tashi tsikile opo ya pewe elombwelo ndika peha lyokuya kompangu.

Kakele, Omautseyiveta Steve Rukoro, ngoka a kalela po oTUN ota ti kutya onkatu ndjoka ka kwa li tayi opalele nenge yi li mondjila oshoka uutendo wOveta yIinima yAaniilonga itawu shi pitike.

Ota ti ishewe kutya Ompangu yIinima yAaniilonga (Labour Court) kayi na uuthemba nenge oonkondo okupulakena nenge okutokola omaukwatya goontamanana/oshikumungu shika, ngaashi ominista kwa li ya hala shi ningwe, ndele hayi vulu ashike okutokola iinima/omanyenyeto ngoka  ga pulwa meindilo lyotango. Rukoro ota ti kutya oompata nenge omapopyo kutya TUN ke na uuthemba wopaveta okukalela po aalongiskola ayehe molwaashoka ehangano ndika inali talika ko paveta ongehangano ekalelipo lyaalongisikola mboka ya gumwa koshikumungu, oshi li wo shimwe shoka tashi vulu okupulakenwa pamuthika gwepotokonono lyoshikumungu (arbitration) ihe kashishi mOmpangu yIinima yAaniilonga. Pauyelele waRukoro, Ompangu yIinima yAaniilonga oyi na ashike oshinakugwanithwa okwiiyutha ketokolo lyotango muuwanawa wawo. Okwa li wo a tseyithile ompangu kutya kape na nando esiku limwe oTUN kwa li ya tumbula kutya ehangano ndika olya kalela po aalongiskola ayehe, kakele okwa li ashike lya kalela po iilyo yalyo. Rukoro natango ota ti kutya uuministeli moonkambadhala dhalyo mokugeela nenge okugandja egeelo ndika kaalongiskola (okukutha ko iimaliwa koondjambi noku ya tumina oombapila dhomalondodho) owe shi ningi “pamukalo gopaulingilingi, shaa li pauyuuki noshi li olwaamambinga.” Ota ti kutya aalongiskola mboka ya gumwa koshikumungu shika ka kwa li ya pewa ompito okupulakenwa  shoka shi li ompinge nOveta yOholomende yi nasha nEmona (State Finance Act), ndjoka tayi ti kutya omuniilonga oku na okupewa ompito yopauyuuki okupulakenwa.