I Kae Matundu-Tjiparuro
OTJOMUISE
Epango riura ouzeu nu mohani kamuna ondoneno no Namibia yamuna ongutukiro yovihape muri paruka ndinondi mena rombwaneno yovira ovirwire vyongutukiro.
Indji ondjari ondomba yombuze yOmbara Rikurura Kukuri wOmbandi. Eye wahungirire Orovyungura mOtjomuise pozongungu pupasuva ihe omunene, Omuhonge Zacharias Kukuri, pomazemburukiro oetja 103 wondiro yaihe omunene mene wozongungu inda ndari zovirumbu. Omuhonge Kukuri ngwari omunane wa Tjosazu tjitjiri koutjiro wa Kahandja wari umwe wovapirure vohuurire yOvandoitji omupyuke. Ombandi kehi younanene we yarwa otjituve notjituve nOvaherero kehi younane wombara Samuel Maharero.
Maharero tjataurira kOtjawana Kukuri wa kayenda mozondambo okutjevera kutja ahavete ombaze kewe ondjira kati. Tjamuna kutja watuurunga wakahita mehi ra Tjauana akotoka mokumuna kutja ovandu ve vasewa kombunda nokuhina omunane. Momakotokero we kehi yotjiwova tjOvandoitji kutja Ovaherero avehe mberi mokuti ngaverityandje kavena kutjitua otjina ovo tjiveriyandja vakamburwa aveumbwa motumbo tohanngauti. Eye omakaza tjaturilwa komuti poruveze wina papakwa nu pupena ombindi ye.
Mehungi re tjinene rokutja ndoo ndoo ku avehe mbayetere ohauzeu komazemburukiro inga, Kukuri uanusire omambo wovahungire peke peke, muwo mumwari omutize wotjihuro tja Tjomuise, Matthew Shikongo, ngwatjere otjiwana tjitjihina omakuruhungi katjiwana natoko ovature votjihuro okuvaza ovanane votjihuro kutja otjirata tjotjihuro tjitune otuveze otuna makuruhungi tjimuna ongungu indji. Shikongo waurumine tjamunine ongaro ozongungu inda muzeri natja ozozasere okuvaza ondondo yozongungu ozongwao mOtjomuise. Posyo ihi tjasewa kotjiwana tja tjOmuise nawina Tjombandi okutoka otjirata tjotjihuro. Wina mehungi re Shikongo watjere otjiwana ngatjikare nonyune momakuruhungi watjo nokuhina okuyezemba.
Kukuri wayanisire kutja otjiwana tjOmbandi kehi younane we matjipaha omaunguriro kumwe ngumaeyandja oupupu komitanda okuryama komurungu. Mongondjero indji omakuruhungi omanahepero kuwo kutja vetungireko oruyaveze. Watjere nombwaneno maveyenene okutjinda kangamwa ouzeu. Eye watanda okutunga otjiwana tjOmbandi okurira otjihorera otjikenakene mounane wombazu narondere kembo romutize wotjihuro tja tjOmuise okupwisa ozongungu inda kutja zerire oruveze oruhuze tjimuna ozongungu zarwe mOtjomuise.
Tjahungirirepo o Komiti yOtjitiro Otjindjandja tjOvaherero, omuhungirirepo wayo, Edwin Kanguatjivi, watjere omazemburukiro oetja 103 wOmbara Zacharias Kukuri yeya ape ozombura ine kombunda yomazemburukiro wozombura esere zOtjitiro Otjindjandja o Ministera yEhi rOvandoitji yOmaunguriro Kumwe mOmbwiko nOmekurisiro, Heidemarie Wieczorek-Zeul, tjikuza otja ningira ondjesiro kovandu va Namibia. Ngamba ohoromende yehi rOvandoitji kaiyarora okunyinganyinga kaparukaze okuungurira komaningiriro wayo wondjesiro. Tjingetjo katjisupi ape oviveke vivari mbyazuko Ondjuwo yOzoveta yehi indi yanakaurire ombepo yOtjitiro Otjindjandja nOtjisuta ndjatuwa kotjiriro mondjuwo indji iyOtjira tjOkomamuho. Tjazumba Otjira tjOngirine otjitjahitisire ombepo yondjesirasaneno kutja ozondjuwo zozoveta zomahi ayeevari inga zehungirire kotjina ihi kumwe.
Kanguatjivi watjere nandarire kutja omundu motja ndoo ndoo kondando ombwa yOtjira tjOngirine otjorutu rotjivepo otjikutuke mouye, okuyaruka kondjesirasaneno mapeya atjiririsa eningira rotjisuta rotjiwana ohambeya nokuripengera pendje nondjira.”Ete katuna otjina nondjesirasaneno kuna ozondekurona kutja ozOvandoitji, ohoromende yehi rOvandoitji nawina ovakuramenepo vayo muno mOtjomuise,” Kanguatjivi wepenunisire nao.
Wawezire ko natja ndoovazu pena ondjerisaneno maihepwa iyovandu vovati vao mbaihamisiwa iyovitjitua ovihazendu vyorupa rovita rohuurire yehi rOvandotji. Owo rutenga ombumavehepa okuriisira oveni kokutja ngamba kaveyasutisa ombindu nominyo vyovati vao. Tjingetjo owo vasere okuningira ondjesiro kovati vao kutja kaveyasutisa ombindu nominyo vyao. Ihi ootjina tjitjatjita kutja owo veute okuningira otjisuta.
Kanguatjivi wayarukire momambo womuhonge Sondag Kangueehi ngwapatururire omazemburukiro inga nongumbiro nezeva okuza morukarorwa. Mombinika ye Omuhonge Kangueehi waraisire omwiihamwatima we kutja Ovandoitji va Namibia vahaama kondarata okuvetarerera otjisuta. Watjere ndoovazu otjotjiri vekambura mondjesirasaneno otja tjiveuhara amaveuru vasere kutja veri kohonga yokuzuvisa ohoromende yehi rOvandoitji otjisuta. Omuhonge omunene wOruuano, Assaria Kamburona, wayandjere embore wina notjikumise ovo aveevari vari avatoorora ekondua rimwe ra Jeremia oritja hambombari morukarorwa otjombinika yao. Omuhonge Kangueehi waraisire kutja ezeva oritjatano noritjahamboumwe rekondua indi ovimbumba vyehi rOvandoitji vyovita vyohuurire aaviruruma ko tjaavizepa ovandu va Namibia ngunda ovahonge vao aaveraera ovandu va Namibia kutja avezepa.
Povitjitua imbi wina otjimbumba tjozohiva tjomarapi yetatu kehi ya Meundju Ngaruka tjakarere norupa natjipwisa orutuu rovyungura pokati kovahungire peke peke.