Mutorwa kahundilire vanandima vazangure nondja dononzi

Home Languages Mutorwa kahundilire vanandima vazangure nondja dononzi

John Muyamba

Rundu-Ministera gonondima, mema noyitji John Mutorwa kuna kuhundira vanandima varugane unene momapya gawo vazangure mahangu nepungu lyenzi, yipo mosirongo mukare nondja dina gwanene. Mutorwa katumbwire nonkango edi posiruwo esi kageve siuyungwa sendi posiruwo somazuva gavali gokulikida nondja esi kasikereko moRundu, kutunda mwa Sitarara 8-9, omu vanangesesfa wonondima nonondja kavakere tavalikida eyi vazangura ano vamwe kavatundire ure ngwendi kosirongo saZimbabwe. Elikido eli kwalitulisapo mbunga ezi vana kutumbura asi “ food Namibia”. “ Hawe yousili kuvhura tuhuguvare vantu peke koyininke yimwe, nye mokuzangura nondja, twahepa kuyidiva eyi asi oso situmbukira sosirongo oso, novanandima vawo vakaramo yimo ana kutanta Mutorwa. Nkenye gumwe kwakere tatara ekonomi lyosirongo saZimbabwe, nokutanta asi nsene eguru ngalizeguruka, hawe awo tavagwana muzangu gomuwa nye ngesi awo vana wapa unene mokuzangura nondja dawo.

Age kauyungire eyi mokulikida asi ngapi lina kara ekonomi lyawo, simwe esi natuvhura kureta membo eli tuna kutumbura asi sirongo setu dahepa kukara nondja morwa vantu ngesi kuna kumona asi yimaliva yelike yomulyo nani nye nondja nado yimaliva. One muna kuzangura kuna kukarandesa makura tomugwana yimaliva, amesi ngoso eparu nye membo, nye twahepa kukulika membo, komeho tukulike nye sirongo nasinye. Ano nsene nye ono gwanene yomosirongo, hawe ove ngoso kuvhura nye okarandese nye mokugwedako nsonso ponze zosirongo. Mutorwa katanterere vantu asi epangero kuna kara nye nelikwamo lyokugavera nombuto dakara asi nampili kwato mvhura ado kuna kukura, ndi asi mvhura zonsesu, ntani kuna kuvatera mokugava ruhoho pokuhoroka ntani nombuto pondando zombiliha. “ Apa nye nguuru gomukunda gawizirepo nelikwamo asi operational werengendje, ose kwapandwire asi egano lyewa morwa kapisi asi kulitura moyirugana vantu vakara moVenduka. Eyi tuna hara ngesi kureta nye yirugana nayinye yepangero pepi novantu, kumwe nokuyavapa matere pondando ezi epangero nalifutako ukahe, yimaliva eyi vayerepekera kelikwamo eli yahepa kuyakara melikwamo lyanguuru, rambangako vakansela womukunda yimo ngoso ana kutanta Mutorwa.Nomalikwamo nye age operational werengendje ntani operational Tulongeni, vatulire moyirugana mvhura zina puko, ntani ezi nye operational Katemo vana tura moyirugana mvhura zeezi, moKavango zoutokero, vakansela vahepa kuruganena kumwe nomberewa zanguuru.
Mfeto nye zokutunda kepangero ngesi vanagwedako asi twahepa kutamununa kupitira kovarugani vepangero wonondima kupitira mwakansela gomukunda, yipo vavatere vanandima monomukundagona vapurure ntani vakune kuruganesa matere. Malikwamo nagenye ogo kuna kupapara asi vanandima vahepa kulituramo unenemounandima nokuzangura nondja dononzi.