Kasamulaho alilimo zepeli kulatelela piho ya New Era kuamana ni sililo sa maticele mwa silalanda sa Tsumkwe babahapelezwa kulobala mwa matente, mayemo abona hasika cinca. Maticele bazwelapili kutalimana ni butata bwa kazazi bwa kupila mwa maino anaikahela. Kamutala ticele yomuñwi upila mwa tente yeshwile zipu. Mwakweli ya Muyana 2022, New Era nepotezi sikolo sesi fumaneha kwa munzi wa //Auru, teñi sicaba nesi bilaela kuli maticele bakaswana babata misebezi kusili bakeñisa kutokwa maino, nikusiya baituti basina maticele ili kalulo yeka tisa kuli basiye sikolo.

Mwapoto yacwanuñu, New Era nefumani kuli buñata bwa likolo za mwa matakanyani mwa sikiliti, kungelela cwalo ni Ben se Kamp, //Xa/oba, Den/UI, Nhoma ni Duin Pos, halina maino amaticele, mi bahapelezwa kuina mwa matente. Dabe Kaqece, ticele kwa sikolo sa litopa za kwatasi sa  Duin Pos, naize sapilile mwa tente lilimo zesupile. Niha belekile kuba ticele lilimo zemashumi amabeli, utalimani ni butata bobufoza kuli aeze hande nihana ni ciseho cwalo.

Mwangambolo mabapa ni tente yahae yesina zipu natolokile butata bwa talimana ni bona. Kaqece naize maino acwalo amubea mwa kozi ya mayemo maswe alihalimu, lifolofolo zanaheñi ni kutokwa silelezo. Sihulu nako ya pula uzielehanga hahulu mi kupila mwa tente ibanga butata. “Nilobala mwa tente, mi hanitabi bake`nisa pula. Mezi akena mwa tente hainela. Hanisiya lico zaka mwahali, linja zakena nikuto lica,” naekelize. Nabulezi hape kuli kupila mwa tente hakuyo hande mi nasupile kwa taba yene ezahezi cwalecwale. “Zazi leliñwi noha nekeni mwa tente. Neni bile ni litohonolo kuli neni ‘boni kapili. Kacwalo bupilo bwa hao bumwa kozi,” Kaqece nabulezi, aisweli kwa mulomo inge nasali mwasabo.

Kaqece nakupile kuli kambe mubuso uyahela maticele mandu babapila mwalibaka zamatakanyani. Muzamaisi walikolo la tuto Sanet Steenkamp naize kitaba yezibahala kuli maticele batalimana ni butata sihulu mwa libaka za matakanyani ni likiliti zeñwi. “Mwalikolo zeñata, haluna miyaho sakata yetokwahala. Kufumaneha feela makilasi,” nabulezi. Naize butata butaha bakeñisa baituti babañata mwa likiliti zeo. “Banana bashimbuluka nako kaufela kacwalo kutata, kuyaha miyaho ye inelezi,” nabulezi. Abulela hape kuli wahupula nako yeñwi hane aizo potela Ben se Kamp, nikuyo bona ticele yana pila mwa tente ye nyinyani.

“Neli lilimo zesikai zefelile, mi ticele -Festus- naeza musebezi omunde, nihane apila mwa mayemo acwalo. Halubulela Festus ubelekela mwa Tsumkwe, asebeza hamoho ni katengo ka Ju/’hoansi Development Trust, mi uzwelapili kuba mutala wababeleki babatiseza mwa musebezi watuto,” nabulezi. Naize likolo zeñwi mwa Tsumkwe linani feela ni baituti balishumi ka alimuñwi kapa balishumi kabasupile, kacwalo kutata kuyaha miyaho ye inelezi.

“Luna ni likolo zefitelela 350 mwanaha kaufela zenani feela ni baituti ba mwanda. Kona butata bolutalimana ni bona. Haiba inge luyaha mandu kwalikolo zeo kokuna ni baituti ba 17 feela, hakubonisi lyano hamutalima lisebeliso,” nahatelezi. Naize nihaike taba yakuyahela maticele mandu ni yona kiya butokwa, likolo litalimile taba ya kuyaha makilasi kuba ya butokwa sihulu mwa lilimo zepeli zefelile.