Taimi Haihambo
OSHIKUKU – Ngoloneya woshitukulwa shaMusati Immmanuel Shikongo okwa hololela enyeme ovanambelwa voikondo ya yooloka moshitukulwa, ovo hava kala va pewa eepoloyeka depangelo ve di mane ndele ohave di fiye ashike eendjilakati.
Eshi okwe shi popya pefimbo a li ta talela po ovakalimo vaShikuku Etivali.
Shikongo okwa ti moshitukulwa omu na onhele hai ufanwa Rural Development Centre, oyo ngeno ya nuninwa ovanyasha va kale hava longele mo eepoloyeka da yooloka di na sha nexumokomesho, ndele oi li ashike ngaho kape na eshi sha ningwa po natango.
“Natango ope na okapale ketanga ke li kOutapi. Okapale oko nghee ngaho ka totelwe po mo2013 ngeno ka tungwe ko ka dule okukala taka longifwa kovadanitanga, oka tulwa ashike omivelo fiyo opapa. Onda shakeneka yoo opoloyeka yokutunga oundjuwo vepangelo momikunda, natango i li ofika,” ta ti.
Okwa ti ovakwashiwana ohava kala ashike tava kwena kutya omauwa kave a wete. Omaxumokomesho nao itae va fiki, ove a udite ashike momatwi ndele inave a mona nomesho.
“Exumokomesho ota li uya ngehelipi ngeenge eepoloyeka oda kalekwa ofika manga? Ovayandji veetendela osho yo ovapewi veetendela ihave lipake mo. Efimbo limwe oimaliwa opo hai kala, ndele ku shi ashike kutya ohai longifwa ngahelipi opo i kale inai wana,” ta ti.
Shikongo okwa ti ovayandji veetendela nava kale hava yandje oilonga kwaava tava dulu. Okwa twikila kutya keshe opoloyeka i li ofika moshitkulwa nai kale ya pwa, nongeenge ava hava kala va pewa oinakuwanifwa yoilonga kave po ile itava dulu napu ye ava tava dulu.
Okwa yelifila yo ovambelelwa va kale hava yelifile nokuhonga ovakwashiwana kutya omolwashike eepeloyeka domakwafo di li ofika, noitadi i komesho.
“Eepoloyeka edi odi lile po okuyandja omakwafo koshiwana, noshiwana oshi na oufemba wokushivifilwa kutya omolwashike omakwafo avo a kalekelwa ofika,” Shikongo ta yelifa.
Mwaayimwe yomoihongi natango Omupilima Elijah Ngurare okwa ti okwa didilika eepoloyeka depangelo dihapu di li ofika. Ngurare okwa aneka oikondo i na oshinakuwanifa shokuyandja eepoloyeka, kutya ina hala vali opoloyeka ya nyama kepangelo i li ofika inai pwa.
“Ope na oilyo imwe yepangelo i na oinakuwanifa ya faafana, ndele otai wanifa po ashike oiloga pefimbo. Oikondo i na oshinakuwanifa shokuyandja oimaliwa keepoloyeka, nai kale hai shi ningi pefimbo. Ovanashilonga veepoloyeka natango navo nava kale hava futwa pefimbo,” ta ti
-taimihaihambo2000@gmail.com