MueteleliwanahaNetumbo Nandi – Ndaitwah Labubeli nakwalile katengo ka makwambuyu mwa 2025 kakufa taelo ye tiile ya manyamenyame, mubuso ona ni buikalabelo mwa kusebeleza sicaba. Nabulelezi makwambuyu kuli silimo se si taha si swanela kutahisa lika zebonahala kwa bayahi banaha.
Hana bulela kwa Ndu ya Mubuso kwa mukopano wa mafelelezo wa silimo, Nandi- Ndaitwah naize nako imata kabubebe mi hola n hola mwa kamaiso iswanela kusebeliswa kaswanelo.
Nahatelezi kuli mubuso uswanela kusebeza ka ku ankufa, kulondota ze ezizwe katokomelo, ni kutahisa zwelopili kusina tiyeho.
“Kubonahala inge kimabaani hane muyemi fapila sicaba kunga buitamo kakuba makwambuyu. Kono kuse kufitile likweli zelobañwi. Nako yeo ki kupuzo kuli mwakamaiso, hola ni hola iswanela kusebeliswa kaswanelo, kezo ni kezo iswanela kuba ni libaka, mi keto ni keto iswanela kutompa batu be lusebeleza,” nabulezi.
Taba ya butokwa hahulu mwa manzwi ahae, neli taelo yakuli kamaiso ya mubuso iswanela kutiisa ku talimela ze ezizwe, kuotolola tiyeho kapili, ni kubona kuli milao ifetuha kuba cincheho sakata. Kutalimela ni kunyatisisa, naize hakulukeli kuzwelapili kuba taba ya kamita kono nto ye kasha lika ze bonahala.
Nafile taelo kwa maofesi abona kutalimela niku nyatisisa kufeza musebezi mwa mwaha wa pili wa silimo sa 2026, ili taba yekaba yeñwi ya milao ye filwe sikonkwani ki mueteleli wanaha silimo se, ka manzwi akuli Namibia haikoni kulyeha mwakutaleleza milelo ya zwelopili.
“Nifa taelo kwa maofesi abona zakutaleleza litaba za kutalimela kufeleleza musebezi wo mwa mwaha wapili wa silimo sa 2026,” nabulezi. Nandi-Ndaitwah naize kutalimela lika ze ezizwe kuka tusa Namibia kutaleleza lisepiso za Mulelo wa Zwelopili wa Swapo ni milelo ya NDP6.
Nafile mamela kuli mubuso uswanela kuzamaya ka ku ankufa ili kuli zwelopili ifite kwa sicaba ni likiliti mwanaha kaufela. Naize cinceho iswanela kubonahala mwa lipatela, likolo, milelo ya sifumu, tiisezo ya babanca ni zwelopili mwa lilalanda, isi feela kuba lika zeñozwi mwa milelo ya mubuso.
Nandi-Ndaitwah naize naha Namibia ina ni tumo ye tiile ya kutaleleza lisepiso, nasupile kwa tulo ya kopano ya Swapo mwaliketisa za milonga ni milonganyana kuba bupaki bwa sepo ya sicaba.
“Tulo ye tuna ya cwalecwale mwaliketisa za milonga ni milonganyana ikonkiseza ketelelo ye mwa linzila kaufela za maofesi amubuso,” nabulezi. Nazwezipili, “kaswalisano ye ya musebezi, hakuba libaka la kuli lusike lwa tula.
Mulelo wa luna ukenile. Musebezi waluna utolokilwe. Sicaba babonisize sepo ya bona ni zebatokwa kuluna, kacwalo luswanela kutahisa miselo kaswanelo kusina kupalelwa.”
Nafile mamela kubabali mwa maofesi kuli tulo iyemi fa likute, kusebeza hamoho, ni kuikambota mwahala bazamaisi ba lipolitiki ni babeleki mwa maofesi.
Mueteleli wanaha hape nafile kelezo hala tiyeho mwa kutaleleza ma purojekiti amubuso ni lisebelezo za makete. Nasupile zwelopili ya cwalecwale ya kuleka milyani kuli lika zakona kucinca ni kutatulula butata bwa kale.
Nandi-Ndaitwah nabulelezi makwambuyu kuli nihaike mwanako ya lipumulo baswanela ku inuka ni kuikopanya ni sicaba. “Kaufela komu kaya nako ye ya lipumulo, haiba inge mufita bukaufi ni purojekiti ya naha, munge muzuzu wa kuyema nu kunyatisisa cinceho. Kamaiso ya niti ifumaneha mwa kubonahala, kuikokobeza, ni takazo ya kuikaopanya ni misebezi ye shenga bupilo bwa sicaba saluna,” nabulezi.
Mueteleli wanaha nafelelize ka kulumba katengo ka makwambuyu ni kuba susueza kukuta batiile.
“Ni mi susueza kuyo kuta muna ni maata amañata ni kuto sebeza kamukwa oswana silimo sesi taha,” nabulezi.