Windhoek
Musebezi wa kuzwela-pili kuyaha mukwakwa wa mali afita kubolule-lule bwa madola mwahali Anamalubi, Isize ni Luhonono wo hape uzibahala ka Schuckmansburg kulibelezwi kutateka onafa mwa sikiliti sa Zambezi.
Simululo ya musebezi ilatelela buitamo bwa muuso bwa cwanuňu fa, bwakulifa ba Nexus Civils pene yenesiyalezi yefita fa N$30 million, kakuya ka yomuhulu wa Roads Authority, Conrad Lutombi, hanataluseza ba makande Labutanu. Ba Nexus Civils nebakolotwa mali amilifelo yemilalu, kacwalo nebayemisize musebezi wa kuyaha mukwakwa mwa kweli ya Muyana silimo se, mukwakwa wa butokwa mwa sibaka sesitasezwanga ahulu ki mezi amunda mwa silalanda sa Kabbe. Silalanda se, sifumaneha sibaka sesipatami sa mabala sa nuka ya Liambai.
Musebezi wa mukwakwa utasebelisa mali afita fa N$586 million, neutatekile mwa kweli ya Sope 2015 mi ulibelezwi kufweka mwahali asilimo sa 2018. “Nexus ki ya likwata za bayahi bao nebafumani litiyeho kwa litifo zabona, kacwalo ba Nexu balilimanisa misebelezo yabona. Kono nelubile ni ngambolo nibona, mi kanako ya cwale nasepa hanze luikambo cwana batatekile musebezi kufitela lukwala kuya kwa lipumulo,” Lutombi ataluseza bahatisai ba makande Labutanu mwa Windhoek.
Lutombi u ize, kitukelo yabona bayahi kulilima kusebeza haiba muuso inge usalateleli buitamo bwabona bwakulifa mali mwalikweli zepeli. Bayahi ba mikwakwa babafumana lituwelo zabona kakuya kamo basebeleza, nibona bana nitukelo ya kulilima kusebeza haiba inze basalifiwi lituwelo zabona mwa mazazi a mashumi amabeli kamazazi a supile kalililmwi (28). Kuyema kusebeza kwa mukwakwa wa Kabbe nekutisize kuli muyemeli wa silalanda sa Mutulo wa Kabbe mwa litaba za naha Peter Mwala afitise maikuto mwa mawailesi kakutalusa kuli, mukwakwa kiwabutokwa kwa mayahi ba Kabbe,”. Maikuto ahae neli akuli, sibaka siapeswanga ni muunda, kukopanya nipula yetalimezwi nekusaswaneli kuba nilitiyeho kwa kufeza mukwakwa. “Mukwakwa usakona kukopanya Namibia kwa Zambia.
Nasepa kokuya mazazi kukabe kubile nimutano famuseto wa Mwandi. Mukwakwa ki wabutokwa ahuluhulu. Ki mukwakwa opumahanya kuliba simu ya rice ya Kalimbeza. Hape ukanolofaza linzila zeliba lipatelanyana zecwale ka Luhonono, Isize mane nilikolo zabo Isize, Malindi ni Luhonono, kwa talusa Mwala.
“Nilikile kuikopanya ni muuso mi kacwalo balumezi kuli kiniti kubile nilitiyeho kwa litifo, kacwalo balumezi kuli batabe balifile. Hape nilikile kulizeza Lutombi Lasunda mi niyena u ize kuli kubile ni litiyeho kwa litifo. U sepisize kuli, batabe balifilwe,”kwa talusa Mwala. Mukwakwa ki wa libima zelikana 57 km, kamo 22 km kuzwa Namalubi kuliba kalimbeza ni Isize itabe ilililwe. Libima ze 33 km kuzwa isize kuliba Luhonono itaba mukwakwa omunca wa chebechebe mi libima zepeli kuliba simu ya kalimbeza niona utabe umatehilwe. Balipisinisi zenyinyani kuya kwahalimunyana nebaipondile mwamisebezi yabuyahi niba Nexus Civils, kacwalo misebezi swalelele yefita fa 300 yasicaba sasilalanda kiyenekonile kuba kwateni. Balipisinizi zenyinyani (SME) zenelipondile mwa misebezi ki baba-cwale ka, Oshikoto Road Services, Mbango Construction, Lirissa Investment, Dhipah Trading, Omupondo Construction, Shipiki Multi Enterprises, Flame Investment, Amakalu Construction, RN Mavenjono, ni Epatululo Trading. Kalulo ya balipisinisi zenyinyani kiyabuima bwamali afita fa N$120 million kwa muyaho wo.
Kalulo ya balipisinisi zenyinyani babona zakuyaha tukombole twa samende. Nexus Civils iyahile mikwakwa kaswalisano ni balipisinisi zemwi mwa naha, kamikwakwa yecwale ka Karibib-Okahandja ni yemimwi yemituna.