KATIMA MULILO – Likwambuyu wa Likolo la Misebezi ni za Mipilelo, Doreen Sioka, u ize muuso u singanyeka ku tahisa lituwelo ze likanelezi mwa misebezi kaufela kukona kutiba masuba a matuna ahulu a kusalikanelela mwahali a lituwelo.
Na tumusize taba ye kwa mukopano wa kuikabela maikuto ni baluwi ba lipisinisi niba yemeli ba tutengo twa likopano za misebezi mwa Katima Mulilo la Bune lelifelile. Tuwelo ye chimbukile haisika tomiwa kale ku ba lipisinisi za balitekisano ni haike seluna ni yona kwa tutengo twa silelezo, tutengo twa za buyahi ni makolo a za njimo,” kwa talusa Sioka. Sioka na tabisizwe ki palo yepahami ya baluwi ba lipisinisi bao neba putahanezi kwa mukopano ni haike na nyazize tutengo twa silelezo kusaba teni ka buňata.
“Ni tabile ahulu ka puteho yebile teni kwa baluwi ba lipisinisi. Mabani lubile ni mukopano ni tutengo twa silelezo ko palo yabona neli kwa tasi ahulu. Ki babalalu feela bene baliteni, buňata bwa bona balumezi babeleki babona ba mayemo a kwa tasi. Ni kona kuikambota likamani ni babeleki ba mayemo a kwa tasi? Ni ba taluselize kuli ba sike ba teeleza ni kwa mukopano,”kwa talusa Sioka ya na bifile ahulu.
Sioka u talusize kuli swalisano fa musebezi ki ya butokwa mwahali a babeleki ni babelekisi.”
Baluwi ba lipisinisi ki ba silikani saluna. Ba tusa muuso kufukuza kwa palo ya babatokwile misebezi. Lu hamoho kuikabela mapalelwi a mamwi ili kuli kwa pata lusike lwaba ni kucaula fa misebezi ko kukutiseza sifumu saluna mwa mulaho. A lubupe silikani sesinde fa misebezi,” Sioka a fitisa kupo.
A talusa cwana kuli kuzwa kwa lipiho za misebelezo ye situhu, ofisi ya habo i ňatafalezwi ki lipiho za lipisinisi za mazwahule ze nyefula milao ya naha ka kubeya ya bona beňi. “Kuna ni lipiho ze ňata kuamana ni misebelezo ye fosahezi mi hape lusana ni lipiho ze luamuhezi za kuli ba lipisinisi za mazwahule ba sebelisa milao ya linaha za bona. Yeo a isika lumelelwa. mwa Namibia, luna ni milao ya luna ye luetelela,” Sioka a fa mamela.
Sioka hape na totoniswa ki lituwelo za lukupwe ze liamuhelwa ki babeleki bao zibo yabona fa misebezi isali kwa tasi, kuzwelela kwa ba belekisi babona..
“Makolo a mamwi mwa Namibia ba lifa lituwelo ze kwa tasi ahulu. Ba bamwi ba lifa mashumi a malalu a madola ka kweli (N$300). Muni taluseze kuli u kona kueza sikamani ni mashumi a malalu a madola? U swanela kulifa maino, lico ni kubabalela lubasi lwa hao.
Yeo ki tuwelo ya kazazi. Mikwa ya mufuta wa yeo i swanelwa kutuheliwa,” Sioka na fa mamela kwa lifosi. Likwambuyu wa Likolo la Misebezi u zwezipili kutalusa kuli babeleki ni bona ba kuteke libaka za misebezi ya bona isi kusebelisa makolo a tutengo twa babeleki mo kusaswaneli.
Tutengo twa babeleki tuswanela kusebeza katata ya mukusi.
Ba swanela ku luta babeleki. Babeleki baswanela ku ziba liswanelo za bona, kusina kukeshebisa misebezi ya bona.
Milao ye luna ni yona haibukelezi feela babeleki kono ni babelekisi.
Ni wena mubelekisi u na ni tukelo ya kuzekisa mubeleki haiba inze a loba mulao,” a talusa. Baluwi ba lipisinisi ne balumelelana ni Sioka ka za butokwa bwa kuluta babeleki ka za mulao wa musebezi.