ONAKALUNGAS – ǂAuna !gôab di San, Ohangwena ǀKharib !nâ hân ge ǁGauǁgausenǂkhanina hōs ǀkha !gomma ra tsâ tsî ǁnā-amaga ǁhûis !aroma a xoamâisen ǁoa. Nēs xōǀkhān ge ǀnai ǀgôan tsî kairan hîa ǂhanub mâxōǀkhās ǁkhâkorobe !khō!oamaride nî hōse in tsîna ǁgauǁgausenǂkhanin tsî !naes ǂhawega ūhâ tama is !aroma nē huiba ra ǂoa!nâ. ǂKhîo!nâsib ge !gōsase ǁnā San, Onakalungas din ǁaegu ǀgaisase ǀgapi !haros ai hâ ǁîn di !hūǁîsis di ǂhanugan nē !nubusib xa !aromahe hâse ra ǂoa!nâ tsî nau !hūǁîn ǀkha ǀguitikōse !gâiba a ǀamma ǁoa amaga.
Kaiǁgûs, Vikito Hamunyelas nē ǁîsa kaise !gâi!gâse ra !gawaǀîhe nē ǁanǂgāsaben ǁaegus ǁîsa ǁgauǁgausenǂkhanisa ūhâ tsî ǁnās ǀkha ǂauna ǁanǂgāsaben, ǁnān hîa ge !gâi!gâ tsî !naeǂhawega ǁaeb ai Ministris !Hū!nāsi ǁHōn disa xu !khō!oana ǁhûis xoamâisendi !aroma go māǂgāba ǁkhā i amaga. New Erab xas ge dî!nâǁgamǁare-i !aroma ǀgûǀkhāhe hâ i soab ais ge Amunyelasa ǀgaisa ǂkhawab !nâ ministris mâisa-i ǀkha ge ǁaxa i, ǁî-i ǁîs gere mîsa !oa ǁîs di ǁnuri!gâs, Saima Hamunyelasa !naesǂhaweba ge xoaǂuiba ǂgao tama hâ i, tis gere mîse.
Hamutenyas tsî ǁîs di haka ôasan tsîn ge ǁGauǁgausenǂkhanidi !aroma ǂganamsensa dīsa mā-amhe tama ge i, ǁîs gere mîsa !oan ge Hamutenyas di ǁōǂoa ge ǁgûra di ǁōbǂhawekha ǁgauǁgaus ase ūhâ tama hâ i amaga. ‘Tita ge ministries mâisana ge mî!āba Saimas di hoa ûra ge a ǁōǂoasa. ǁNā aeb ain ge sida khoena ǁōn ra tsēs ǁkhās ai !garob !nâ gere ǁkhōhe, ǁnās khao!gâ da ge ǁnā !â!âba xu gere doebē ǁhâna xu da gere !khoeni amaga.
ǁNāti ī mâsib !nâ mâpats ge ǁōbǂhawe-e tari-i xa gere xoaǂuibahe? On ge nē mâisana nētsē hā tari-e ǁōbǂhawen tsî !naeǂhawena hā ra ǂgaoǀkhā. ǁŌ ge sorode da sī ra xoroǂui in mûhe tsî da ǁnās ǀkha ǂhâbasa ǂkhanina hō,” tis ge Hamunyelasa gere dî.
ǂGiǂgōmâisab, Omindaungilo Hûi!nâǂharis dib, Festus Ikandab ge nē !gomsib tsî San tsî ǂâiǂhansendi tsîna !khō!gâ tsî ge mî, ǂgui ǁgûn tsî kai khoen nētsē ǁōǂoa tsî a ǀkhain tsî noxopa ûib !nâ mân tsîn hoan ge ǂhâbasa ǁgauǁgausenǂkhanina hōs ǀkha ǁaeǁaesens tsîna dī tama hâ isa tsîn nauna nētsē !gomma ra tsâsa. Nē mâsib ge ǁkhāti Onakalungas khoen ǀguina tsâǀkhā tama hâ, xawen ge ǁaupexa 200 San hîa Ombili ǁanǁguib Eenhanas !nân dina xu 90%gu dina ǁgaugausenǂkhanina ūhâ tama hâ, !naesǂhawega !khōǂgā hâse.
Naomi Mbuendes, dana mâisas Ohangwena ǀKharib !nâ nē ministris tawas ge ge mî, ǁîn di beros ǀoasa ǂansa nē mâsigu San digu ǂnamipe ūhâsa tsîn ǁkhān ase ra dītsâsa mâtin ga îna a huisa.
Hoaran îna ra ǂgans ge, în ga ǂhâbasa ǁgauǁgausenǂkhanina ūhâ tama i, on ǁgûn ǀkhāba xu ǀgam kai khoen ǁî-e a ǂanna nî hā-ūsa.
Ministris ge ǀoasase īǁkhā i as kōse Sakhoena ra mâxōǀkhā tsî ǁnāti nî ai!gû tsî !nubusin hâpa nî go mâ ǀgaugu ain ǁîn !oabade a !gâi!gâi!nâ ǁkhāsa ǂgaoǀkhāsa !harib ai hâ !oabade mâs ǀkha.
