[t4b-ticker]

Omadheulo Okuyambula po Omahupilo gOothigwa nAanona Ya Pumbwa Ekwatho

Home Archived Omadheulo Okuyambula po Omahupilo gOothigwa nAanona Ya Pumbwa Ekwatho

OSHAKATI Oproholama yIikulya mUuyuni (World Food Programme – WFP) nEhangano lyOondja nUunamapya (Food and Agricultural Organization – FAO) otaga dheula aanambelewa yoshikondo shuunamapya, mboka konima taya ka gandja ontseyo nuunongo kumboka taya ka dheula oothigwa naanona ya pumbwa eyambidhidho ongomukalo okushilipaleka uuhupilo wiipalutha wi ihwapo. Omadheula ngaka oga nuninwa unene oothigwa dhaavali mboka ya hulitha omolwomukithi goHIV/AIDS oshowo aanona mboka ya pumbwa ekwatho sha ziilila monkalo ye dhengo lyomukithi nguka. Omadheulo ngoka taga kwatelwa komeho kaadheuli yoJunior Farmer Field Life Schools (JFFLS) oga tamakele momasiku 27 Febuluali noga pewa eyambidhidho lyoshimaliwa okuza kOmbelewa yUukalelipo waFinland moshilongo. Aakuthimbinga pomadheulo ngaka oya za miitopolwa ngaashi Oshikoto, Oshana, Kavango, Ohangwena, Kunene no-Caprivi. Egandjo lyomaunongo oli li mewiliko lyaImms Namaseb goInstitute for Development and Empowerment in Africa (IDEA). Mokweegulula pambelewa omadheulo ngoka, Ngoloneya goshitopolwa Oshana, Clemenus Kashuupulwa okwa pandula aanashipambu ayehe sho ya longitha oonzo dhawo mokuyambula po omahupilo goothigwa naantu mboka ya pumbwa ekwatho. “Okulongitha oshimaliwa noonzo momapendulopo gopantu ngaashi omadheulo gaadheuli gaadheuli yayakwawo miikonga yepashulo nekeelelo lyoHIV/AIDS, iilonga yuunamapya, epashukilo lyiinima ya guma uukakwashike-ko-kantu, egameno lyaanona, elongo kombinga yomilalo, endungiko li nasha niitungithilutu, uunangeshefa nomaunongo gopankalathano, oga simana noonkondo kaantu. Shika otashi ka kwatha okushunitha pevi oluhepo, ondjala nuunyenge, nokunkondopaleka aantu ya likole owino nomaunongo ga pumbiwa,” Ngoloneya okwa pupula wo kombanda aagandji yoshimaliwa naalongekidhi yomadheulo, oshoka otaya gandja ontseyo nomaunongo kiigwana mbyoka ya liwa oshipungo monakuziwa, noku ya ninga aakwiita yokulwitha onkalo yuuhepele, ondjala, uuhasha nomikithi. “Aantu oya pumbwa omaunongo nontseyo nkene ye na oku-yambula po uuhupilo wawo. Osha puka okugandja kaantu iilongo-mwa ya longekidhwa ya pwa ngaashi iikulya, omalukalwa, ega-meno niizalomwa. Oshiwanawa aantu naya pewe uunongo no-ntseyo okwiilongela iinima mbika kuyo yene okukandula po oompumbwe dhawo dhesiku,” Ngavena ta ti. Pamaiyuvo ge, Nga-vena, ota ti egandjo lyiikulya, iikutu, omagumbo negameno lyaantu ya pumbwa omayambidhidho oshi li ekandulopo lyomukundu lyopakathimbo. Ta ti osheetwapo shoFAO noWFP neyambidhidho lyombelewa yuukalelipo waFinland, oshi li edhiladhilo lyomuule, onkee olya pumbwa okuholelwa kiikondo yopaumwene nepangelo. “Elongelokumwe ndika tali kambadhala okunawapaleka oma-hupilo goothigwa dhaakuluntu ya sa omolwoAIDS naantu mboka ya pumbwa omayambidhidho oli li omukalo gomondjila okuy-ambula po ekoko lyemona nombili pankalathano mokati kiigwana mbyoka ya dhengwa ya lila koluhepo, ondjala, omikithi nuuhasha.” Kashuupulwa ota ti elongelokumwe pokati kEpangelo, oma-hangano gomoshigwana oshowo gopaigwana oshi li wo omukalo gulwe okunkondopaleka oothigwa dhika oshowo aanona ya pu-mbwa ekwatho ya kale neiyuvo lyokutaambiwa ko miigwana yawo.