[t4b-ticker]

Elelo lyaShana Lya Pewa Iinakugwanithwa yEndiki lyOmapendulopo gOkomikunda

Home Archived Elelo lyaShana Lya Pewa Iinakugwanithwa yEndiki lyOmapendulopo gOkomikunda

OSHAKATI Iinakugwanithwa yEndiki lyOmapendulopo gOkomikunda mOngwediva (Ongwediva Rural Development Centre -RDC) oya tsikwa komapepe gElelo lyOshitopolwa shaShana okuza eti 11 Apilili 2006. Mokugandja osenda ndjika kuNgoloneya gwaShana Clemenus Kashuupulwa, Amushanga omukuluntu mUuministeli wOmalelo gOpaitopolwa nOondoolopa, Omagumbo nOmapendulopo gOkomikunda, Erastus Negonga ota ti omalongekidho ngaka oge li pamulandu gwehedhitho lyomayakulo popepi noshigwana. Nomukalo nguka otagu kumike aakwashigwana yokomikunda ya kuthe ombinga miinima mbyoka ya guma omandiki ge nasha nomapendulopo gawo. Omandiki gamwe ngoka ge na okugandjwa po ongaashi Okashana moshitopolwa Oshikoto oshowo Ben Hur moshitopolwa Omaheke. Negonga ota ti uukomitiye wewiliko lyoosenda mboka hau gandja omayele ga yama omilanduveta momalelo gopaitopolwa moka wu li otau kala ngaashi wu li. Shika osha pumbiwa okushilipaleka etsikilo lyiilonga pethimbo lyetaagulukilo lyomandiki ngaka. Amushanga omukuluntu okwa gwedha po kutya uuministeli we owa hala okumona ethikithopamwe lyiinakugwanithwa yomalelo gopaitopolwa okushilipaleka kutya omandiki ngaka otaga tsikile okulonga muuwanawa woshigwana, oshowo okutala koompumbwe dhopaitopolwa nokugandja omakwatho gopautekenika kiigwana yago yokomikunda. Ta totha mo elalakano lyomandiki kutya oge na okukala aakwatelikomeho yomapendulopo momikunda nokugandja omakwatho koongeshefa oontshona naadhoka dhopokati nokukwatha iigwana yokomikunda, aathigona, aakulupe ya vule okumona omayakulo ngoka kondando yi li hwepo. Yimwe yomiinakugwanithwa yomandiki ngoka ongaashi: okuwilika omandiki ngaka pamilanduveta dhopaunangeshefa pamautho noohedhi dhiikondo yopaumwene naambyoka yepangelo yi nasha neliko moNamibia. Okuninga omapekapeko gomuule nomapendulopo kombinga yomayakulo ga pumbiwa kiigwana yokomikunda yayooloka; Okugandja omaunongo nowino yopauindjiniya kaagundjuka opo ya ete po uunkulungu okuyambula po iilonga yomapendulopo gokomikunda. Okukumika ekuthombinga lyiigwana yokomikunda mokungonga po, okuthaneka nokugandja omayamukulo komathaneko gomapendulopo gokomikunda ge nasha nendungiko nekandulopo lyonkalo yoluhepo oshowo omaunongo ga guma omishangwahokololo dhokomwedhi, ekwatonawa lyoonzo dhopainiwe nosho tuu. Mokutaamba ko osenda ndjika peha lyElelo lyOshitopolwa Oshana, Ngoloneya Kashuupulwa ota ti shika oshi li ishewe ompito ya simana ketulomiilonga lyomukalo gwehedhitho lyomayakulo koshigwana miitopolwa. “Egandjopo lyiilonga yOsenda yOmapendulopo mOngwediva olya taambiwa ko, oshoka oshinakugwanithwa shayo okundungika nokunkondopaleka iigwana yokomikunda yi mone omaunongo taga opalele ngaashi omikalo dhokuteka omeya momithima, omaziga haga longo ketango, uundjugo woshinanena, oondhalate dhomankolo, omunoko gosamende noondaama.” Osha simana wo unene, ngaashi okweeta po omikalo dhiini yokutsa iilya, uutekenika wokukola omagongo, okuyenga omagadhi goongongo, okuhwa iilya oshowo omikalo dhokweenyeka omeya, okuteleka oomboloto niikulya oshowo epungulo lyiilya miigadhi yoshinanena. Ongwediva Rural Development Centre (RDC) ngaashi ya kala ya tseyika oya dhikilwe po momumvo 1988 nelalakano okugandja omaunongo, omandungiko nomayele ge nasha nomapendulopo giitopolwa yokomikunda mOwambo. Pethimbo ndika, osenda oya thikama po miikondo ine; oshikondo shuutekenika tau opalele, oshikondo shomayakulo ge nasha noondja yeyakulo lyaayenda, ooproholama yokutalela iigwana momikunda noshikondo shiilonga yopambelewa moka mu na aaniilonga ye li 30. Momasiku 12 Desemba 2005, Ongwediva RDC okwa li ya kuthwa ko kUuministeli wUunamapya, Omeya nOmakuti nokutulwa miikaha yUuministeli wOmalelo gOpaitopolwa nOondoolopa, Omagumbo nOmapendulopo gOkomikunda. Konena, endiki ndika otali wilikwa kehangano lyedhina Komeho Namibia, ehangano ndyoka inali yama kepangelo noli na owino meungaungo lyegandjo lyomaunongo newiliko mokati kiigwana yokomikunda.