Mueteleli wa naha, mutompehi Hifikepunye Pohamba sa kwaluzi kalulo ya bubeli yen`wi ya njanji-telele yenze sebezwa kuyona mwaupa wa naha ye. Kakulo ne bonwi la pelekelo sunda ye felile. Kakulo ya musebezi wa makopanelo o, ne boni makalelo a musebezi o mun`wi hape o mutuna wa njanji-telele ye swana, yene kilwe ya tatekwa mwapuso ya Mueeleli wa pili wa naha, Dr Sam Nujoma mwasilimo sale sa 2002 ili yo hape, na kile a kwalula simubuso musebezi wa kalulo ya pili ya njanji mwasilimo sani. Kakuya ka lipiho zene zwelela kwaLikolo la Misebezi, Linzila ni Liswalisano, ili mwaofesi ya Sibuabui wa Likolo, ili mutompehi Julius Ngweda pili musebezi u sika kwalulwa kale la pelekelo, Mueteleli Pohamba na kile a nitifaza kale kaza buitomboli bwa hae bwa kusebeza fa kalulo ya bubeli ya njanji ni yena ni kukwalula musebezi wa buitomboli fa kalulo yeo simubuso. Ma tenda a kalulo ye ya njanji, na kilwe a hatiswa kale mwamitende ni kubiza batusi ba ban`wi ba misebezi ye shelana kuli ba tuse mwamusebezi o akalezwa kuli uta tateka cwale cwale kwalineku la bona. Kalulo ya bubeli ye ya njani I zwelela tolopo ya Tsumeb kuliba tolopo ya Ondangwa mi ki ya butelele bo bu likana libima ze mashumi a silezi (60), Ili yeo ye akalezwa kuli ita nga likweli ze silezi kuli I fite hande kwamaungulo. Pene ye likana bo lule (millions) ba N$500 ki ye kulubelwa kuli ki yeta I tusiswa mwamusebezi kaufeela wa kalulo ye. Ngweda na ekelize kuli musebezi-tuna kaufeela o wa makopanelo, ili likalulo kaufeela, u lelezwi ku fita hande kwamaungulo mwamusulo wa mashilin`i a naha a silimo sale sa 2008/9. Kalulo ya pili ya njanji ya butelele bobu likana libima ze 246 ne felile silimo se mwakweli ya Mbuwana. Ka palo ye likana batu ba 19 000 bene ba kilwe ba mbalamaniswa mwamusebezi kuli ba feze musebezi tuna ono kona kuabelwa sicaba sesi fitelela lule, pene ye likana N$18 207 ka mutu a li mun`wi, mubuso no kile wa sula pene ye likana N$841 million ya kubona kuli kalulo ya pili ya fezwa ni kukwalulwa hande simubuso. Lipalo zen`wi li supeza kuli palo ye likana 44 000 ya baitomboli ki yene kile ya sebeza fa njanji ili palo yene konile ku feza misebezi ye shelana ye likana 22 000 ha ikopanywa kaufeela yona. Mwanako ya kuyahiwa kwakalulo ya pili ya njanji, makampani a makotilaka a 24 na kilwe a biziwa kuli a tuse sina hane kufumanwi lisitataliso tuna zen`wi ze cwale kaza libaka ze omile ni kutatafala hahulu kalibaka la macwe hala tolopo ya Tsumeb ni Oshivelo. Seku hatisizwe liteshini ze talu za kalulo ya pili ya njanji, ili liteshini ze kona kuitusiswa. Liteshini ki ze cwale ka Dr Sam Nujoma kwaOshivelo, Omuthiya-Gwipundi kubeya siteshini se sin`wi se sinca mwatolopo ya Ondangwa ili siteshini sene si kilwe sa zibahazwa ka libizo la ndwalume Nehale Lyapingana. Bayahi ba ban`ata neba supelize kale lizwalo la bona la kutusa ka kuba baitomboli mwakuyahiwa kwakalulo ya cwale ya njanji yene kakuzwi la pelekelo. Kwalineku laba Katengo-tuna ka Tolopo ya Mulenen`I wa Windhoek, babeleki ba palo ye fitelela mwanda neba kile ba swalisa Mueteleli wa naha kwamusebezi wa fa kalulo ya bubeli ya njanji. Sikwata sesi fitelela mwanda seo sene si kilwe sa nitifazwa kale sapili ki Sibuabui yo Muhulu wa Katengo ka Mulenen`i, nesi etelezwi ki Meya yo Munyinyani wa Mulenen`i wa Windhoek, mufumahali Elaine Trepper. “Ka kuba Mulenen`i wa naha, Katengo ka Mulenen`i kata bona kuli ka zwelapili ni lituso za kona mwamisebezi kaufeela ya makopanelo ya zwelopili ya naha ya luna mwabutuna bwa yona ka kungelela litolopo ni minzi kaufeela,” na tumusize. Ba kampani ya Roads Authority kakuya ka Sibuabui wa bona, Audrin Mathe neba mbalamanisize ba beleki ba mashumi a malalu ka nzila ya kulilimanisa likozi ni kubabalela mikwakwa yeli mwasilalanda se siswana sesi swelwi kuno sebezwa kusona. Likwambuyu wa Likolo la Misebezi, Linzila ni Liswalisano, mutompehi Joel Kaapanda na kile a kwalula mukwakwa ono nze u matehiwa hande, ili mukwakwa wa hala Ondangwa ni Oshikango ka lona lizazi leli swana leo. Mukwakwa ki zwelopili tuna ye swalisa litolopo ze peli sihulu ha kutalimwa fa toho ya litekisano ni zwelopili mwasilalanda, sikiliti ni naha kaufeela.