I Kae Matundu-Tjiparuro OZOMBU ZOVINDIMBA Oku ririsa otjirwa tjOvaherero no miihamo vyao otjimbere oo tjina tjimwe tji tjii hamisa Ngarikutuke Tjiriange. Eye watjere nao po ma zemburukiro wo zombura esere ze raa ro mu yandjambo worupa ro huurire rwo meri tjururiro rwo Vandoitji, Ongenerra Lothar von Trotha, Orovyungura muno.Watjere vauta oku tjiririsa otjimbere no marwiro wao mokati kao oveni nohani ndjiri mokati kao ngunda averi outiti otja tjiveri outiti mena reraa ro mayandekero wao. Ngunda ava sere oku kara pamwe katjiperi. Watjere ovandu mbatira po Zombu Zovindimba kanaa va ningirire okuta vatire ehi rao posyo ngunda aperi nao ovahona vOvaherero avehe kavepo. We ve rakisire oku zemburuka embo nditja ozombwa mbari tjimaze rwire petupa indjo oitjatatu iya aehakan etupa indi nu inda dumazeru aze sewa tjo. Munao otjena o mwii hamwa tima mohani indji. Nandarire kutja mo ruveze rwa Katjikururume wari omwatje okatiti ma zemburuka kutja wa yeta omuhoko wOvaherero no mihoko vyarwe pamwe oku rwira ehi indi. Ndinondi ovanane vOvaherero tjivetjita okurwa mokati kawo oveni. Ovanane imba tjive rwira rwira oku kena kenisa ozo mbaikiha zao no kuhina otjina notjiposa tjOvaherero kaparukaze. Watjere epu rimwe indi ndiri oruwano rOvaherero ondu mavanga kutja auhe mayarure konganda. Nandarire kutja watjere o kunene okukepa ko ku nangwa ko mazemburukiro wa Zombu Zovindimba oetja 102, Tjiriange watjere weya kondiro no Muherero ka nangwa kondiro. “Otji tjitua ihi ka mukandi. O mutambo. O maririro. Kapena o muherero ngwa sere oku nangwa,” Watjere wavaza imba otjo Muherero oku rizemburuka natja mehi indi kapari o muhoko mbwari omunene po mu kwao nu ngwari omihoko avihe vya tekire pamwe. Watjere Ovandoitji okupitira mu von Trotha, tjivatja Ovaherero ngave yandekwe ka ku tja kaa vetjiwa kutja ka kwari novandu varwe. Ovandoitji vazepa Ovaherero nganda ape sewa omayovi o 15. “Ovandu imba mbu tua haama imba ombu tua kaza mo mayovi inga nga sewa ko. Otji turi ova titi mena ro kutja tuata,” watjere na weza kutja otji peha sere oku kara omundu ngu matja wa sere oku nangwa ovandu tjima vee kurira omahoze wao. “Okutja kona kutja ndjinanga nawa mbiri rongere mbiyeterere omahoze omengi. Moya oye kuhaama amuriri,” wa tjere na raisa kutja eye wina otjeya nao keere otjo minista, keere otjo mutjangerepo omunene wo tjira otjinane nu ngwari weya otjo mundu ngwa hupa oma zepero wOvandoitji ngaa vezepa Ovaherero. Tjiriange watjere imba kangamwa Ovaherero pu va haama pu vena omutambo wo Tjitiro tjo Vaherero opu makara mena ro kutja eye wata tjinga ingwi ngwe mu kwata aa ri omuhupe neye wina otjeri omuti. Watjere kakuna Omuherero ngu ha i hamisirwe iyOvandoitji ndoovazu kena kukora ovizeze. Tjiriange watjere otjito otjinene tjomuhoko otja imba mbasewa ko mbahupa Otjitiro Otjindjandja, oruwano. “Atu nyanda no ma i hameno wOvaherero. Ondiro indji oyetu atuhe. Zemba ovina avihe o u zeu woye wesa konganda. Tji tueya imba ngatu hakaene otjovandu mbata” wa ningirire. Watjere omayendo waimba mbarwira ehi tjimuna po Zombu Zovindimba pupena ouwe ouvapa uriri oo vina mu mwasere okutarewa nawa ape tuwa otjire tundu ovandu avetjiwa kutja va ka pitirire imba nu vatjita tjike.