[t4b-ticker]

Ombaye Otayi Ka Kuta Miilonga Aapolisi Yawo Yene

Home Archived Ombaye Otayi Ka Kuta Miilonga Aapolisi Yawo Yene

WINDHOEK Muni gwaMbaye sho a lulilwa komiyonena odhindji otashi vulika a ka tote po etanga lyemwene lyaapolosi, naashika otashi ka ninigwa shi ikwatelela koshizemo shomapekapeko ngoka taga ka utha ngele aakalimo otaya vulu tuu shili okufuta oshimaliwa sha gwedhwa po – ano N$175 kiimaliwa yiifuta yawo yokomwedhi yomayakulo gaMuni. Ondoolopa ndjika yokomunkulofuta oya pumbwa oshimaliwa shoka opo yi vule okutameka netanga lyomakootili, ndyoka tali ka dhikwa pamukalo gwa faathana nOpolisi yOshilando shaVenduka, okulanda iilongitho, ekutomiilonga nedheulo otayi ka pula konyala okapandi koodola oomiliyuna 13 sigo oomiliyuna 16. Osheetwapo shetotepo lyopolisi yaMuni olya yumudhwa po konima sho Muni a kala nokupulwapulwa koshigwana naanangeshefa shi nasha nedhiladhilo lyokutameka nopolisi ndjika opo yi kwathe opolisi yoshilongo ndjoka yi li po nale. Pauyelele womunambelewa gomakwathano muMuni, Esther Haixwema, Elelo lyaMbaye momutumba gwalyo omathimbo ga zi ko olya koleka etokolo okutota po omiya dhaShinana dhaMuni dhoka tadhi ka kwatha moonkambadhala dhokukwata moshipala omiyonena niikuluma mondoolopa ndjika. “Opwa kala omainyengo ga dhiginina oomvula dha zi ko kutya omiyonena odha lunda unene noonkondo, unene iikulumuna, shoka sha etitha Elelo li talulule etulomiilonga lyopolisi yaMuni,” Haixwema ta ti. Muni gwaMbaye okwa ningile omapulapulo muDesemba 2006 sigo Januali 2007 okuuva iiyetwapo nomathaneko gaakalimo shi nasha noshinima shika, unene kombinga yiifuta mbyoka tayi pumbiwa okutotitha po nokukaleka po etanga lyoshilando, ano oshimaliwa shoka shi na okuza moondjato dhaakalimo. Iizemo yopetameko yomapulapulo ngoka oya ulike kutya oyendji yomaakwashigwana (58%) oya ulike eyambidhidho lyawo kopolisi yaMuni, mokati kawo aakalimo 50% oye na ehalo okufuta omayakulo ngoka. Kakele, osheetwapo shotango osha etele ethaneko aakalimo andola ya fute oshimaliwa shi li pokati N$50 sigo N$60 kaakalimo oshowo okuza N$120 sigo N$160 kooyene yoongeshefa. Oku shi talela miizemo yomapulapulo gwotango ngoka taga ulike konyala oopelesenda dhi thike pamwe (50/50) Elelo lyaMuni gwaMbaye olya tokola okutameka nomapekapeko galyo gahugunina. Ongundu yaagundjuka mboka kaye na iilonga oya mona nale omadheulo melongelokumwe nEndiki lyAagundjuka (Multi-Purpose Youth Centre) opo ya ka kwathele nomapulapulo ngoka ga tamekele petameko lyomwedhi nguka. Omapulo ge nasha nomapekapeko otaga pumbwa edhina, ondjukithi noongodhi dhaakuthimbinga. Nonando omapekapeko gopetameko oga ulike iifuta yokukaleka po opolisi yi li pokati N$40 sigo N$60 megumbo kehe oshowo N$120 sigo N$180 mongeshefa kehe, omapekapeko oga etele ethaneko andola aakalimo ya fute N$175 omanga oongeshefa tadhi futu N$300 megwedhopo kiifuta yawo yaMuni yokomwedhi. Omiyalu dhika dha shekathana pauyelele waNolita Marques, omunambelewa gomakwatathano muMuni, ota ti odhi li ngawo molwaashoka ondoolopa oya pumbwa okukuta miilonga aanambelewa yopolisi ye li 60 sigo 80. Onkee oshimaliwa shoka shi na okugongelwa otashi ka longithwa okuninga omadheulo, okulanda omizalo dhopolisi, oongaku, oondhimbo, iiketanga, oombistoli oshowo iiyakulitho yilwe mbyoka tayi ka pumbiwa. Mondoolopa yaMbaye omu na aafuti yiifendela ye li 18 000. “Molwaashoka ekalekopo lyetanga ndika otali ka kala nenwethomo enene koonzo dhelelo lyondoolopa, Elelo olya ukitha oshinakugwanithwa shika noku shi tsika komapepe goshigwana shi kwatelwe mo,” Haixwema ta ti. Iigongi oyindji okwa li ya ningilwa oshigwana megwedhopo komapulapulo, nomathaneko ge nasha noshimaliwa okutota po opolisi ndjoka ya dhiladhilwa oga ningwa. Okuza Omaandaha, oshikondo shomakwatathano noshigwana osha kala shi ipyakidhila okukonakona omauyelele ngoka ga zi momapekapeko opo ga vule okutumwa kokakomitiye kewilikongundu ka ontamene mo nenge ka katuke oonkatu dha pumbiwa. “Oshikondo shi nasha nOshigwana nOmapendulopo gEmona otashi ka gandja omushangwahokololo gwi ihwapo kElelo opo li ninge etokolo lya hugunina okutaamba ko nenge okutinda etulomiilonga lyopolisi ndjika,” Haixwema ta ti. Pandjeleka, Opolisi mOmbaye ohayi lopota iipotha yomiyonena dhi li pokati 50 sigo 60 mondoolopa yoyene, omanga molukanda Kuisebmund iipotha yi li 70 sigo 80 moshiwike kehe. Nonando kali a vula okupopya omuyalu gwaanambelewa yopolisi mOmbaye, ngoka a li nale Komufala gwopevi, Andrew Iyambo gOpolisi yaNamibia moshitopolwa Erongo, okwa li a holola eyeme lye kombinga yeindjipalo lyomaponokelo haga ningilwa aapolisi. Omolwonkalo ndjoka, osha kala oshidhigu kiikondo mbyoka okutuma omupolisi gumwe poshiningwanima nenge oshikulumuna omolwomaponokelo oshowo okwaasimaneka aanambelewa yomakootili. Naashika osha kala eshongo, oshoka pokuma opwa kala ashike aanambelewa yomuyalu omushona mondoolopa yokomunkulofuta.