Customize Consent Preferences

We use cookies to help you navigate efficiently and perform certain functions. You will find detailed information about all cookies under each consent category below.

The cookies that are categorized as "Necessary" are stored on your browser as they are essential for enabling the basic functionalities of the site. ... 

Always Active

Necessary cookies are required to enable the basic features of this site, such as providing secure log-in or adjusting your consent preferences. These cookies do not store any personally identifiable data.

No cookies to display.

Functional cookies help perform certain functionalities like sharing the content of the website on social media platforms, collecting feedback, and other third-party features.

No cookies to display.

Analytical cookies are used to understand how visitors interact with the website. These cookies help provide information on metrics such as the number of visitors, bounce rate, traffic source, etc.

No cookies to display.

Performance cookies are used to understand and analyze the key performance indexes of the website which helps in delivering a better user experience for the visitors.

No cookies to display.

Advertisement cookies are used to provide visitors with customized advertisements based on the pages you visited previously and to analyze the effectiveness of the ad campaigns.

No cookies to display.

Aakulupe, Iilema nOothigwa Otaya Ka Pangwa Oshali

Home Archived Aakulupe, Iilema nOothigwa Otaya Ka Pangwa Oshali

WINDHOEK

Aantu ayehe mboka haya mono oshimaliwa shEpangelo oshowo omauwanawa galwe itaya ka futa we iimaliwa yomayakulo gopaunamiti, etokolo ndyoka lya ningwa kOholomende okukutha kondjoko aakwashigwana mboka ya mona iihuna. Uuministeli wUundjolowele nIilonga yOnkalonawa osho wa tseyitha omathimbo ga zi ko.

Osheetwapo shegandjo lyomayakulo gopaunamiti oshali kaakulupe mboka ye li mopenzela, aantu mboka taya lumbu nomaulema oshowo oothigwa naanona ya pumbwa ekwatho miipangelo nomahala agehe gEpangelo oshe ya pethimbo mpoka epangelo lya koneka kutya iifuta yuunamiti oya ninga ondilo noonkondo kaakwashigwana mboka olundji haya talele po omandiki gopaunamiti omolwuundjolowele wawo.

Ominista yUundjolowele nIilonga yOnkalonawa, Dr. Richard Kamwi, shika okwe shi popi omathimbo ga zi ko poRundu. Etokolo ndika olya ningilwe kuyele nuumvo pethimbo lyoshigongi shAakuluntuwiliki yOpaitopolwa yIikondo yUundjolowele sha ningilwe mOtjiwarongo.

MOmaandaha, Omukuluntuwiliki gwIilonga yOnkalonawa yOpashigwana. Batseba Katjiuongua, okwe shi koleke koshifo shika kutya etokolo olya ningilwe sha landula komulanduveta guuministeli ngoka tagu utha kutya Aanamibia ayehe naya mone uuthemba okuthika pomayakulo gopaundjolowele.

“Shika osha zi ano meitulomo kutya Epangelo olya hala okusila aantu yalyo oshimpwiyu,” Katjiuongua ta ti.

Pauyelele wEhangano lyOpashigwana lyAantu taya lumbu nOmaulema moNamibia (National Federation of People with Disabilities – NFPDN) moshilongo omu na aantu 85 000 mboka taya lumbu nomaulema.

Uuministeli wUuthikepamwe wOpaukakwashike-ko-kantu nOnkalonawa yAanona pamishangwa dhawo oya nyolitha oothigwa naanona ya pumbwa ekwatho ye li 85 000.

Katjiuongua okwa holola wo kutya opwa kala omanyenyeto okuza kaakulupe/aantu mboka haya mono openzela, aantu ye na omaulema oshowo oothigwa naanona ya pumbwa eyambidhidho kutya poompito dhimwe ohaya liwa oshipungo uuna tashi ya kesiloshimpwiyu lyopaunamiti molwashoka kaye na iiyemo ano oshimaliwa shofuto.

Ominista yIimaliwa, Saara Kuugongelwa-Amadhila momulekeneno gwelongitho lyiimaliwa yokomumvo okwe shi popya wo kutya aanapenzela otaya ka mona egwedhelo lyoodola N$80 shoka tashi ka eta ya ninge haya kwata N$450 komwedhi.

Aakwati yopenzela oya kala nokungungutula kutya oshimaliwa shawo oshishona noonkondo pakutala kondando yiipumbiwanima mbyoka ye na okulanda momwedhi, oshowo oofuto dhomayakulo gopaunamiti.

“Tse inatu nyanyukilwa nando oshimaliwa shoka oshoka inashi tu gwanena iinakugwanithwa yetu ayihe. Aanapenzela olundji oye li aavuntu nohaya yi kiipangelo. Oshimaliwa shoka haya pewa kEpangelo inashi ya gwanena oshowo iifuta yomayakulo gopaundjolowele,” osho omukulupe gumwe, David Kambalala gwOmegumbo lyAakulupe moKatutura ta ti.

Omukuluntuwiliki, okwa yelitha wo oshitya ‘aakulupe’ kutya Aanamibia ayehe mboka ye na omimvo dha konda 60 nohaya mono oshimaliwa okuza kEpangelo.

Aantu taya lumbu nuulema oyo mboka sha shilipalekwa paunamiti kutya ihaya vulu we okulonga kuyoyene. Amushanga Omukuluntu mUuministeli wUundjolowele, Kahijoro Kahuure, ina vulu okupopya kutya uuministeli otau ka tula miilonga etokolo ndika uunake.

Kakele, okwa ti uuministeli owu na okulonga mo tango omalombwelo nokulundulula oompango nomalandulathano omanga etulomiilonga inali tameka. Katjiuongua okwa shilipaleke kutya etulomiilonga otali ningwa omanga omvula inayi thika pehulilo. Okwa ti nonando uuministeli owa kala wa koneka ompumbwe yetulomiilonga ndika omimvo nomimvo, osheetwapo shika osha kala oshidhigu okushilipaleka kutya oolye lela oyo ye na oku ka mona omauwanawa ngaka.

“Uuministeli owa kala nomulanduveta kutya kehe ngoka ita vulu okufuta omayakulo gopaunamiti ita vulu okushunithwa ko inaa mona uunamiti.
“Kakele osha kala oshidhigu okutulwa miilonga oshoka inatu vulu okuutha lela kutya oolye naana ye na okukala inaya futithwa,” Katjiuongua ta ti.