WINDHOEK
Oshiputudhilo shElongo lyOpombanda moNamibia, ano Ounivesiti yaNamibia – UNAM oya ningi eindilo kaalongwa mboka haya zi momuhandjo opo ya fute oshimaliwa shoka ye na ko, oshoka oshiputudhilo oshi na oshinakugwanithwa okufuta omayakulo gaMuni ngoka aalongwa itaya vulu okukala kaye ga na uuna ye li mohositela.
Omunambelewa gOmakwatathano nOshigwana moUNAM, Utaara Hoveka metiyali ota ti oshiputudhilo osha thiminikwa okugongela ko oshimaliwa opo shi vule okufuta omeya nomalusheno ga longithwa kaanongekwa. Okuza metitano lya zi ko, aalongwa 405 oye na oongunga dhaUNAM dhokapandi N$1.8 million dhi nasha noshimaliwa shomihandjo. Pauyelele waHoveka, aalongwa omanga inaya ya mefudho lyomwedhi ndyoka lya tamekele eti 24 Juni, okwa li ya tseyithilwa shi nasha nompumbwe okukala ya futa iimaliwa yawo yomuhandjo. “Otwe ya tumina oombapila pamwe nomatseyithilo twe ga tula kohi yomiyelo dhohositela nokutula omapulakata momihandjo adhihe nomomikala adhihe dhounivesiti,” Hoveka ta ti. Momaandaha, ounivesiti okwa li ya tameka noshikako shayo oshitiyali, kakele aanasikola omathele oya tindilwa okuya momihandjo dhoshiputudhilo. Kakele ashike kaamboka ye na uumbangi womafutilo oyo awike ya pitikwa koosekuliti ya ye molugumbo nomihandjo dhaUNAM. Ounivesiti okwa li wo ya tula konyala pomuyelo kehe gohositela oosekuliti okukeelela mboka ye na oongunga opo kaa ya ye moondunda dhawo.
Kakele kuyele mOmaandaha, ewiliko lyaUNAM olya tokola okugandja ethimbo lyesilohenda sigo Etitano nena, opo aalongwa mboka inaya futa oshimaliwa shoka sha kamba ko otaya ka kanitha oondunda dhawo. “Aalongwa yomomuhandjo mboka inaya futa mEtitano oondunda dhawo otadhi ka pewa po aanasikola yakwawo. Aanasikola mboka ka ye li mohositela mboka ya hala okumona oondunda momuhandjo otaya vulu okuninga ekwatathano nombelewa yi nasha nomalukalwa,” Hoveka ta ti. Nonando omulanduveta gounivesiti otagu ti aanasikola yomomuhandjo otaya tegelelwa ya fute oshimaliwa shawo shohositela andola eti 30 Juni gwomvula kehe, oshiputudhilo inashi vula okukala tashi tula oveta ndjika miilonga. “Otwa kala nolukeno monakuziwa noshe tu ulikila lela kutya nonando tu ya pe ethimbo lya gwana inaya vula okufuta oongunga dhawo,” Hoveka ta ti.
Mounivesiti omu na aalongwa 1080 mboka ye li momuhandjo gwaUNAM, kakele oshiputudhilo shika ohashi yakula omaindilo 5 000 komumvo kehe, Hoveka ta ti. Sigo oompaka, etata lyomuyalu gwaanasikola mboka ye li momuhandjo oya futa oshimaliwa shawo. Yamwe yomaalongwa otaya gandja ombedhi kewiliko, taya ti okuza nkene oshiputudhilo sha tamekele noshuumbululwa kaanasikola mboka ye li mohositela, iimaliwa oya gwedhwa noonkondo, onkalo ndjoka ye ya dhigupaleka okufuta oshimaliwa shawo shi ihwapo nopethimbo. Aalongwa yomomuhandjo ohaya futu N$8 040 komvula mwa kwatelwa N$2 360 yoshuumbululwa. Pakwalukehe, oshimaliwa shomuhandjo kaalongwa mboka ya za miilyolongo yoSADC okapandi N$8 330 komumvo omanga aanasikola mboka inaya za miilyolongo yoSADC haya futu N$14 830 komvula.
“Katu shi atuhe twa za momagumbo ge li nawa, aavali yetu otaya nana nondatu, nonkambadhala kehe yokugwedhela oshimaliwa ohayi gumu nayi aanasikola yamwe. Okuza nkene oshinima shi nasha noshuumbululwa sha tamekele, okukala momuhandjo osha ninga ondilo noonkondo,” osho omulongwa gumwe a geya ta ti.
Omupresidende gOlutu lwAanasikola, Fillemon Wise ya Immanuel, okwa kundaneke oshifo shika kutya etokolo ndyoka lya kuthwa kewiliko lyounivesiti olya ulikwa shayela mokambo kiifuta kutya aanasikola oye na okufuta omihandjo dhawo meudhililo okudhika pehulilo lyaJuli. Ota ti Olutu lwAanasikola monakuziwa olwa kambadhala okuuvitha ko ewiliko okutula miilonga oshinima shiifuta yiilongwa nomuhandjo shoka sha yelithwa ashike muKotoba.
Kakele, ewiliko okwa li lya ekelahi osheetwapothaneko shoka tali ti aanasikola yomomuhandjo oya pumbwa okukala haya mono oshuumbululwa, onkee oonzo dhopashimaliwa odha pumbiwa noonkondo.
“Ngele ethimbo lyesilohenda olya pu ko, ewiliko lyopombanda lyounivesiti ohali kala aluhe li ilongekidha okupulakena uuna onkalo tayi pumbwa oonkundathana dha gwedhwa po,” osho ta yelitha.
Ounivesiti oya ya komeho mokukonga ekandulopo lyomukundu tali kalelele shi nasha nuupyakadhi wu nasha nomalukalwa – omihandjo moshiputudhilo shika.
“Otwa ninga ehiyo kookampani okupitila mootendela neyamukulo oli li nawa. Otwi inekela omvula tayi ya otatu ka kala tu na po sha,” Hoveka ta ti.