KABULABULA – Liuluta la babeleki bamuuso nebatobile mwaliofesi mwa Katima Mulilo, nikuyoba hamoho ni undiwanyangela wabane balibile kwa Kabulabula, ili teñi batu babañwi mwabuñwi neba ikubukanyeza libunda la nama, hala linali zefitelela mianda yemine zene shwile kabuñata kakutiba hane lilelekisizwe kisikwata sa litau. Liñusa halito esha mwatolopo ya Katima Mulilo Labulalu, maticele, mapokola, babeleki bamuuso nibabañwi cwalo, bakwaeza kuliba kwa Kabulabula mwasilalanda sa Mbalasinte, ili mwa Kabbe ya Mbowela kone kuna ninama yamahala mi batu nebataza limotikala zabona ni liemba zalinali mukatumbi.
Liñusa halito fita mwatolopo ya Katima Mulilo hala hola ya 11h00 babañwi bababeleki bamuuso, kungelela nibazamaisi babona, nibabañwi kuzwelela kwatutengo twa kwamukunda, neba siile misebezi yabona basabeyi nihaike temuso, kuliba kwa Kabulabula, musipili walihola zepeli kuzwa Katima Mulilo, ili ongelezi nimusipili wahola nilicika wakukwaeza mwanzila ya mangolombela kuli bayoba nikabelo kwamatunula amahala alinali, mi nebalumelezwi kunga mobakonela kaufela. Limembala zasipokola niba Liluko la Silelezo ya Zanaheñi ni Bupoti nibona nebabile nikabelo mwakuyangwela nama, mi hakuna yana bilaela nizakubuluka mulao. Kulumelwa kuli linali zefitelela mianda yemine neli lelekisizwe kilitau halitiba Labubeli busihu, mbowela wanaha Botswana.
Kulumelwa kuli litupu nelifumanwi kimandui kamapakela Labulalu, mi sebazibisa ba liluko la silelezo ya zanaheñi ni bupoti. Bolyaminzi bapili kufita basibaka sakezahalo nebazwile mwa minzi yeli bukaufi ya Ivilivinzi, Mbalasinte ni Kasika, mi habalukululelwa nelibona bapili bane bakalile kukutula nama yamahala mi batu nebasikalibelela kuli balemuswe kuli nama yakona kuciwa. Hana bulela niba New Era muzamaisi yomuhulu mwa Liluko la Silelezo ya Zanaheñi ni Bupoti, Morgan Saisai, naize linali nelifula kwalineku ya Botswana haliwela mwa nuka ya Chobe, kasamulaho wakulelekiswa kilitau zelishumi kazepeli. “Sibaka fone liwezi linali nesina nimañope mi kasamulaho akuwela mwamezi nelipalezwi kuyo ombokela famakamba alumbile, mi kona fone likalezi kutiba,” nekubulezi Saisai.
Nihaike nekubihilwe kuli linali zemianda yemine nelitibile, ba New Era habayofita fasibaka sa kezahalo Labulalu musihali, buñata bwa litupu kwalineku la Namibia nese lilongilwe mwalimotikala, mi bolyaminzi nese basila kakusebelisa mikolo, nikuyohoha kwalineku la Botswana kone kuna nilitupu zeñata zene cimbauka mwa mezi. Nihaike mulao ubulela kuli mutu hakoni kuluwa nama yanaheñi asina liñolo, Saisai natolokile kuli kalulo yeo nesakonwi kuezwa kakuli nombolo yalinali zene tibile neli yetuna hahulu. Mi batu nebalumelezwi kuikungela kusina mañolo. Nafile mamela kuli nama isike yalekiswa kono bocaziba neba bulelezi ba New Era kuli bolyaminzi kwa Kabulabula nebasweli kulekisa nali mukatumbi N$100, ili kalulo yakufa feela yanama yemunati hakalo. “Nekulukuluzwi kuli nama yeo kiyakuca feela. Haiba yomuñwi ukabona kuli kikolo yakuli ‘nitaze lilekisezo laka la nama, kapa nibeke nikulekisa hande’, taba yeo ikatiseza yomuñwi butata. Taba yaniti kikuli hauna pampili yekulumelela kulekisa,” neku elelize Saisai.
Bolyaminzi nebasatabeli kubulela nibamakande kakuli buñata bwa bona nebapatehile kuyangwela litupu zalinali mi babañwi neba ikungela zelobapeli kuisa kuzelishumi. Mubakweli kumuinasipula wasibaka sapabalelo yalifolofolo sa Kabulabula, Leonard Machili, nana nimaikuto akopani. Naize nihaike sicaba nesifumani busunso, neli sinyehelo kwalineku la pabalelo yalifolofolo. “Kisinyehelo yetuna kakuli kona folufumanela mali kakuba limembala zasibaka sapabalelo yalifolofolo. Nenilemuhile kuli buñata bwalitole zalinali neli lusa, ili kutoloka kuli nelulatehezwi ni linali zakwapili,” nekubulezi Machili.
Nabulezi hape kuli nasikatabiswa kitaba yakuli bane bafumani hahulu nama neli bane bazwelela kwanda’ sibaka sapabalelo yalifolofolo. “Neli taba yene sakonwi kusikululwa kakuli batu neli babañata, kono babana ni limotikala bane bazwile kwa Katima Mulilo ni libaka zeñwi kona bene bafumani hahulu, kakuli babañwi nebatama litupu zalinali mihala nikuhoha kalimotikala kuzwisa mwamezi,” nabulezi. Babañwi nebaize kwapili zeswanasina ze, haliezahala batu basike balumelelwa kunga kufilela iliñwi, kakuli nama iswanezi kufiwa nikwa likhuta zasizo, kwamaino akwasikolo, kwamapantiti, liyanga, mane cwalo ni kwabasupali, mi mapokola ni baliluko la zanaheñi baswanezi kubona kuli bamazoho amatelele habaikungeli zeñata.