Katima Mulilo
Likolo la Zabundui ni Limbule za Liwate ba konkiselize basilelezi ba zabundui ba lishumi ka baketalizoho mwa mayemo a kuba babeleki ba pukelezo ya kozo, kulwanisa likezo za bulengwami bwa kuyamba isi kamulao mwa linuka ni masa a mwa sikiliti sa Zambezi.
Kukonkisezwa kwa babeleki ba kozo kuezahezi la Bulalau, nako yeo likwambuyu wa likolo la za Bundui ni Limbule za Liwate, Bernard Isau na taluseza balipiho za makande kuli, basilelezi ba zabundui baketezwi kulwanisa likezo za buindui ze sikalumelelwa, zeo lisiyala lisikabihiwa, ni kuyamba mutakafululele kufiteleza tikanyo ko kuezwa ki mazwahule babali mwa naha kanzila ya kwamukunda ni bayahi ba naha cwalo. Likwambuyu u ize, ka nako ya cwale, basilelezi ba palo ye mashumi a silela ka baketalizoho bafelize lituto zabona za mulao wa mikwa ya bubangoki (Criminal Procedure Act) yeo iswanelwa kumwakwa mwa misebezi ya bona, mwa kubabalela tobolo, kuipuluka ni kulunguta.
“Litaba zesabihiwi za kuyamba isi kamulao ni kuyamba mutakafululele, liezahala ahulu kapalo yekwahalimu mwa sikiliti sa Zambezi. Libaka neli lakutokwa malonji a swanehela mwalibaka zeo kusebelezwa teni.”
Kanako ye, nitabile ahulu kalibaka lakuli babeleki baka baitukiselize, kakuba ni malonji a swanehela a kuzamaya kaona. Kwa lifosi, taba yakuli ki moluezezanga kamita ifelile, sina basilelezi baluna a baitukiselize, kakufiwa mata a mulao a kulunguta, kushimba zeo ba fumana, ni kutama lifosi,’ kwa talusa Isau. Kwa kezahalo yeo, u tambekile simubuso lonji (hovercraft) yenca ye lekilwe kwa Maun mwa Botswana famali a fita fa N$1 million. Lonji yesebelisa moya i kona kumata mwa linuka, masa ni mwabisholwa-sholwa kapa biwatata.
“Malonji eluna niona nalekilwe ka silimo sa 2007, kacwalo asasebeza kamokuswanehela. Nenina nitolo yakuli babeleki baka babe nilisebeliso za kuzamaya kazona, zeswana sina ze lufumani fa,” a talusa. Isau u kupile sichaba sihulu babapila mabapa ni limbule za mezi, kulika kulatisa mikwa ya likezo za buyambi bwa busholi ni kakuekeza kuli babihe likezo za bubangoki kubasilelezo ni basipokola kukona kubukeleza limbule za naha..
Mueteleli wa sikiliti sa Zambezi, Lawrence Sampofu u fitisize buitumelo kwa likolo, kukona kukonkiseza basilelezi ba zabundui ni kakuleka lonji ya kuzamaisa. “Limbule za litapi za luna lisweli kuyunda ka lipesenti ze mashumi a supile kalishumi (80%). Likezo za kuyamba isi kakulumelelwa lishimbulukezi kwa Lisa la Liambezi mwa silalanda sa Muyako.
“Lubile ni pilutelele ahulu kwa lifosi zesweli kuyundisa limbule zaluna za mezi, kono ze litachincha kamo sebafumanezi lisebeliso babeleki ba pukelezo ya kozo ni kufiwa mata a kutama lifosi ze kaipumana kuloba mulao ni ku lifitisa fa pata a kuta’, kwa talusa Sampofu.