WINDHOEK – Likayamana tuna neli wezi ba mushobo wa makwengo sunda ye felile muta basali babeli ba timela haa babeli bona neba siyezi banze ba lwanela bupilo bwa bona mwalipatela tuna zene ba izo lobazwa kuzona kasamulaho wa kuinwela bucwala bwa sintu bone bu apesizwe ki mabela a buhali luli kwasimu tuna ye zibahala ka Finaale mwasilalanda sa Steinhausen. Mufumahali Anna Geelbooi ki yana timezi mwasipatela sesi tuna sa Gobabis la bubeli sunda ye felile, haa Martha Amses yena na izo lobazwa mwasipatela sesi swana sa Gobabis anza lwanela bupilo bwa hae. Mufumahali Kora Dam yena na tilo timelela mwa-sipatela tuna sa Katutura mo mwamuleneÃÆ’Æ‘Æ‘ÃÆ”šÃ‚±i wa Windhoek la bulalu mi nana ni lilimo ze lishumi kaze silezi ha timela haa Sofia Geelbooi yena, yana ni lilimo ze mashumi a malalu kaze supile usa sweli kulwanela bupilo bwa hae mwasipatela sa Katutura. Mutu yana kile a lizeza kaÃÆ’Æ‘Æ‘ÃÆ”šÃ‚±ombiyo kuba mutende o kasamulaho feela wa simpangaliko tuna seo sa likayamana neli Mubakweli ku Likwambuyu wa Likolo laza Bundui ni Limbule za mwaLiwate, mutompehi Kilus Nguvauva yali kansela hape wa silalanda sona sa Stenhausen. Likwambuyu naize simpangaliko kaufeela nesi ezahezi muta batu ba banee bao bayo I nwela bucwala bwa sintu bone bu kile bwa kondolwa ka ma-zoho kwasimu tuna ya mu-tompehi Gert Koekemoer mwasilalanda sani, sona sa Steinhausen. Nguvauva uli simpanga-liko se, ki sesi tuna hahulu luli sesi tokwa lipa-tisiso tuna kakuli simpa-ngaliko sesi swana nesi kile sa ezahala lilimo ze silezi ze felile muta batu ba supile ba mushobo o swana hane ba shwile kasamulaho wa kuinwela bucwala hape bwa sintu bone bu kilwe bwa apeswa ki mabela kwasimu tuna kapa sibaka sesi swana seo. “Simpangaliko se ki sesi tuna luli sina hasi ama bupilo. Taba feela yeli ye tuna kuna kiya kuli, simpangaliko sesi swana nesi ezahezi silimo sale sa 2000 mane haisi lona le kacenu hape, kono hakuna sene si ezahezi,” Kansela na tiiselize. Kansela uli lipatisiso tuna ze etelezwi ki mapokola li swanelwa kuhatiswa ni kuungula taba kaufeela. Likwambuyu hape na kupile ba katengo ka lis-wanelo za sicaba kona ka National Society of human Rights (NSHR) kuli ni bona ba kone kunyakisisa ni kubapala kalulo mwali-patisiso. Ba mushobo wa makwengo ba bonwa ni kuzibahala kuli ki baba shebile hahulu mwanaha ni kufita mi limpangaliko ze cwalo hali ba wela litisanga hahulu kubilaela kubona ni bayahi ba baÃÆ’Æ‘Æ‘ÃÆ”šÃ‚±wi ba naha, kakuya ka Nguvauva. Nguvauva uta potela sibaka kamuso kuli a kone kuyo utwa kuli kanti kiÃÆ’Æ‘Æ‘ÃÆ”šÃ‚±i seo sesi tuna cwalo luli sene si tisize likayamana leo kwabasali ba banee bao. “Lipatisisso ze tiile luli liswanelwa kuhatiswa kakuli bupilo bunze bu sweli kutobelwa sicaba sesi iketile se sili sesi shebile hape mwasikiliti,” na tiiselize hape ka pilu butuku. Isali kwalikayamana leli swana hape, Ngambela yo Munyinyani wa naha, mufumahali Libertina Amathila yasa bulezi hahulu kaza mipilelo yaba mushobo wani ni kulika kucimbula bupilo bwa bona, uta potela sibaka sani ni yena lona le la kacenu ni kuutwa kaza likayamana leo ni lizwelopili zeÃÆ’Æ‘Æ‘ÃÆ”šÃ‚±wi za silalanda. Maemo a mufumahali Geelbooi yanza sweli kulwa-nela bupilo bwa hae mwa-sipatela sa Katutura a inzi kwatasi hahulu. ÃÆ’Æ‘Æ‘ÃÆ’ÂÃ’šÂ¬Ã‹Ã…aka wa sipatela yanza sweli ku-mutusa, mutompehi Svitlana Voronkova na taluselize ba mutende o kuli, Geelbooi utaba ni litohonolo luli haiba kuli inge a banduka kozi ya cwale ye ka kukutela hande kwabupilo sina maemo a hae hali kwatasi hahulu luli. “Sibiti sa hae si tubehile luli; silama za hae kamukana za mwamba ze cwale ka lipiyo ni zeÃÆ’Æ‘Æ‘ÃÆ”šÃ‚±wi cwalo linze lizwa feela mali kacwalo, maemo a hae a kukutela hande kwabupilo ki a manyinyani luli, mwendi uta timela ni yena,” ÃÆ’Æ‘Æ‘ÃÆ’ÂÃ’šÂ¬Ã‹Ã…aka Voronkova na talusize. Mabela ana kile a apeswa mwabucwala bwa sintu bo, hasika zibahanzwa kale kono a lumwa lumwa feela kuli ki mabela tota a buhali luli.