Xoa-aob: Deon Schlechteri
ǀAeǁgams
Duits!hūb ge Namibiab tsî Duits!hūb hâkha di ǀHûǁaresa ǀŌ-aisa Hui!nâs Projeks (NGSIP) !nâ-ū N$117 miljun marisa nē kurib ǀams ai!â Kunene ǀKharib hîa ǀkhurub xa ra dīgagaheb !nâ nî sîsenūhese nî mā. Nē projeks hîa ǁîn îbe-îbe a khaohâ kaisa ǀhûhâsiga ra kōǀîs ge ǁîs di !huisa xu ǀnai !kharaga proxramga ge sîsenxa kai ǁnā ǀhûhâsigu di ûiga !gâi!gâis di ǁgūbas !nāka. ǁNā hû ǀkharigu ge Erongob, Hardap, ǁKharas, ǀKhomas, Kuneneb, Otjozondjupab tsî Omaheke ǀkharib hâga. NGSIPs ge mîǁguiba ge ū Kunene ǀkharib hîa hoa ǀkharigu xa !nāsase ǀgaisa ǀkhurub hîa 2012ǁî kuriba xu hâb xa !khō!namihe hâb !nâs 45 projekde nî dītoasa. !Û-aigu tsî ûitsamaxūn tsîn ge !haese ge khao-oa ǀkhurub hîa ǀamose ra ai!gûb ǀnanub a ǀkhai !khais xa ra !aromahese. Kuneneb ge nē kurub di ǀapi ǁaeb !nâ 80 milimetergu ǀnanub ǀguiba ge !khō!oa. ǁKhāti Kuneneba ra tsâǀkhāxūn di ǀgui-i ge ǁgam-i ǀorosiba tsîs ge NGSIPsa a ǀhawe 115 projekdi ǀkha, ǁgam-en mâti nî hōs ôa!nâdi tsî ǀnai hâ ǁgam-i hōxū!khaigas mâti a unu ǁkhās ǀkhas a ǀhawe ūde.
Nē mâsib xa ra !aromaheses ǂûna hōbasensa ǁaupexa a īǁoa, on ge nē ǀkhurub xa !khō!namihe hâ omaride Namibiab Red Cross ǀHûhâsib !khaigu ǁga ge hui!khoe sō-e xawas !aroma. ǁAupexan ge 16 persentgu di ǁanǂgāsabena kaise ǁgariǁgarisa ǀgaub !nâ !gâise ǂûs di huib tsî ǀkhurub huib ǂûna ǂhâba hâ ûi!kharus !aroma. Ôa!nâdi ge ra ǁgau nēb a hoan xa ǁgai ǂgarib tsî !hanadīs !aroma ǁaegu di ǀgui !khaisa 80 kurigu di ǁaeb !nâ. 2015ǁî kurib !nâs ge ǂûna !orabasensa 43 persentgu ǀkha ge ǁgôaxa ai!â ge hâ i kurib ǀkha i ra ǀgoweǀnōhe o. !Gôa!gôahe rasa !oan ge 578 480 khoena ǀgaisase ge tsâǀkhāhe, 16 persentgu ǁanǂgāsaben !naua!noexase ǂûn huib ǀkha nî !khoe-amhe. ǁAupexan ge 300 khoen, !gōsase tarekhoedi tsî ǀgôaron tsîna !khōǂgā hâna gaxu daoga tsēs hoasa nî ǀnoba Red Cross di sō-i ǂûma!khaib Opuwos hîa Kunene ǀkharib !nâ ǂnôasa !oa, tsēs di horahūs ǂûs ase. ǂGui khoen ge ǁîn di !garo!āde xu ge ūbēsen ǁnāpan ge ǀkhurub xa goman ân tsî !hanaga a ǂoa!nâs khao!gâ, nēsin ǀaokhoen ân ǂnaogu ai ra hâmase. NGSIPs projekdi !khōǂgā hân ge; ǂgarixūna huib ase ǂgari-aona mās, ǁgamamde sîsenmâsib !nâ ūhâǀgaras, sores ǀkha ra sîsen !nanǀgaiba mās, ǂnuwis skolgu hosteldi tsî omdi dis tsî !gâi!gâi!nâs ǁgamamdi dis hâna hoa Kuneneb !nâ. Nē projekdi ge ǀgaisase ǂâisa Epupas, !Naniǀaus, Opuwos tsî Outjob air a ǂnûi.