Eparu kuna kudigopa kovaduni vakara moOkongo 

Eparu kuna kudigopa kovaduni vakara moOkongo 

Okongo-Momukunda gwaOkongo, eyi avamono vantu asi nondja donondona awo kwawo yido nondja dawo donongwa unene vaduni. Ava nye vakara asi kwapura mokusana, vaduni ngesi kuna kara nye moruhepo rorunene kutunda tupu apa vazumbanesa evhu lyawo eli lyavatumbukira. Nayina, awo kuna kundindira nye tupu konondja edi aligava epangero, dokuhavareka, ntani noyirugana tupu yahana udumba yipo vagwanenepo songandi. 

Katarina Kamiti esanseko lyendi kuna tamba unene omu vana kugwanekera neparu lyedigu unene awo vaduni womoOkongo, vantu ava vahovere kuwiza pevango lyangesi omu vayagwene eparu eli vatulisapo vene. Siruwo oso sinzi sovantu kuna kuzuguma yemozimo yonomfi, age Kamati, kuna kara asi zelike mpito zokuvhura kutekura vantu vendi ndi asi vana vendi ntazimwe ogu ana kara asi guhye gapira yirugana. Kositenguko nye esi sina kara soupyu, age kuna mugwana tatereke poto omu ana kutereka yemezimo yonomfi hena, kuna mona omu dina kunuka nomfi edi ana kutereka monzugo zowayi. ‘’ Yinke natuvhura kurugana. 

Posiruwo simwe usura worukukutu kukwata makwedi gatatu ntani una kuyasika. Yina kara asi delike nondja dina kara asi yido tuna huguvara, nye kapi au karako asi dogoro kwedi kukapwe yimo ana kupuara nye age kuna kulipuka komutwe. 

Silas Johannes gonomvhura 22 age nkenye apa kupinduka tatameke kupapara ogu nagwana yirugana omu nagwana Yuma yokulya. 

Nye nkenye apa nawiza kembo, kumoneka asi yoyisesu tupu eyi nayivahafesa. ‘’ Membo lyange kapi muna kara Yuma. Ame kutwara tupu rutu rwange monad makura. Kwato nonguwo, kwato yimwe ayizimo ntudi ruturwange rwelike, omu ana kulika oku apungura nyama zendi mwato Yuma ngesi. 

Nampili erongo nalyosi kapi lina kara kwetu nomutompo. Tusnelde Hafeni gonomvhura 21, kwadopa ntambondunge 10, pa ngesi age kuna kara tupu nye membo kumwe novakurona vendi. ‘’Ame kuna hara kutameka ngesefa ngesi nye kapi nina kara nosilinga zokutamekesa. 

Ame kuna hara kurugana yipo nirere ekoro lyange. Ame kuna kuzuvha asi kuna kara yimaliwa yovadinkantu nye kwato eyi nadivako ame. Ngapi natugwana mauwa melikwamo lyepangero nsene asi kapi vana kutumona asi nose mulyo monkarapamwe. Kwavanye wokuvera ntani vakurupe hawe kuna kumona kanyando. Mary Jones ogu aparuka nokambumburu koHIV, katente asi epiro nondja kuna tura nye ukanguki wendi upire kuwapa. Vaduni vatunga moOkongo kuna kuhundira mbatero kapisi nondja delike nye nononguwo, mudwaro ntani matarase, morwa sinzi sawo kurara pevhu kwahana nonguwo. 

Sonia Kondjela ogu arugana kumwe nombunga zovaduni kageve ruguwo rwendi morwa omu vanona vana kuruganesa yikorwesa mepuko. ‘’ Tombo kuna kara udigu wounene momukunda. Morwa vantu womomukunda vamwe vatameka kurandesa nondja edi avagwana dorukukutu, vamwe kudiranda. Yimo ana kutanta. 

Age kagwedereko asi yiyo nye yina karere mulyo unene, asi tugwane nondja, awo vahepa kuvavatera ngwendi nonguwo, matarase nayimwe ngoso. Kansela gomukunda Efraim Shipindo katente asi sili tuna kara noudigu, nye mbatero kuna kuza komeho. ‘’Ose twaretesapo projeka zomaguni, omu aturandesa ehidi pondando zombiliha omu vantu novagwana nondja doukanguki. Nkenye utatu, ose kuva muhoka gomawokowoko,‘’yimo ana kutanta. Simpe, kovaduni ava vatunga moOkongo, eparu kuna kara lina digopa unene,morwa ruha rumwe ronondja kuna kara asi kuna kudigopa, omu yina kara asi nzara ntani kuparuka kuna kara simwe nasikukoresa komutjima. 

-vkaapanda@nepc.com.na