Windhoek
Mueteleli wanaha Hage Geingob u latuzi kuli naha haina mashelenyi akuyahisa muyaho omunca wa siyemo sapalisa, ya Welwitschia Mirabilis, fa teko ya N$2.2 billion. U elelize kuli kubatiwe muyaho wa teko yefafasi yekona kueza N$600 million kakuya kamulelo wapili – asusuweza.
Mueteleli hape uzwezipili kutalusa kuli niyena umwamayemo asikwata sa babanca sesizibahala ka AR, ni yena kasibili ubilaezwa ki buňata bwa mali akuyaha muyaho olelilwe wa ndu yenca ya milao. Nihakulicwalo, hana mulelo wa kulwanisa taba ya muyaho omunca wa ndu ya milao. Geingob utalusize zeo kabuyena nako ya naikambota ni katengo kasikwata sababahulu ba Swapo kwa mafelo abiki. Mueteleli wa naha natalusa zeo kuamana ni likezahalo zesweli kuezahala kuhapeleza muuso kuambuka mulelo wa kuyaha muyaho omunca wa ndu ya milao inge kuna ni litaba zaputako mwa naha, zecwale kalinanga, butata bwa mezi bobutiswa kilinanga lelisafeli ni mayemo abunjebwe.
“Nekuna ni liswaniso za muyaho oneukona kusebeliswa ki balindu zepeli za milao wa mali afita fa N$600 million – a eleza kuli batalime fateni. Mutalimisise hande- Geingob aeleza. “Ki niti ki mulelo sakata wa ndu ya milao ya sibupeho sa Welwitschia. Ki niti ki mulelo sakata kono butata ki bwakuli haluna saluna. Hamutalimisize sinca, u laezi bao baiputezi mwa mulelo o tisize sililo sasichaba.
Geingob u talelize muhupulo wa babanca babali mwa kamaiso ya AR. Bafile muuso kweli kukona kuikupula sinca fataba ya kuyaha muyaho omunca wa ndu yamilao. “U lwanisa mulelo wa kuyaha ndu ya milao kapa u lwanisa mulelo wa teko yepahami ya kuyaha ndu ya milao? Haiba haulumelelani ni teko ya muyaho wandu ya milao, kamaniti luyemi hamoho, kwa talusa Geingob.
“Nibile ni pilaelo kamo teko ipahamezi teni, kuzwa fa N$ 800 million kuya mwa 2 billion. Ni Lumile mubakweki waka, Nicky Iyambo kubatisisa taba ye, kalibaka lakuli kaufela luna lubilaezwa ki teko, isi mulelo wa muyaho. Sibuwabuwi wa ndu ya milao Peter Katjavivi makalelo uize makwambuyu bandu ya milao yetuna ni yenyinyani batabe basebelisize muyaho ulimumwi kamo sibaka sesikopanya muyaho fahali sitasebeliswa kwa mikopano ya makopanelo. Katjavivi natiselize kuli ndu ya milao isinyize mali afita fa N$4.3 million kufumanela makwambuyu bandu ya milao libaka za masebelezo hala tolopo hamoho cwalo ni batusi babona babapalezwi kufumana libaka mwahala ndu ya milao ya Tintenpalast.
Mulelo wa kuba ni ndu ya milao yenca utiselizwe ahulu fa libaka lamutomopuso wa naha oneunchafalizwe mwa 2014, kuekeza palo ya makwambuyu bandu ya milao kubazwisa fa 72 kuyoyema mwa 104 kungelela ni ba ketalizoho kababalalu babaketiwa ki mueteleli wanaha. Kamukwa-oswana makwambuyu bandu yenyinyani ya milao baekelize kuzwa fa 26 sapili kuya mwa 42 bukachenu le.