Omaikuthomwenyo oga lopotwa taga indjipala moshilongo, oshinima shoka sha talika ko onga uupyakandhi wa taalela oshigwana nogwa pumbwa oku kandulwa po meendelelo.
Mehuliloshiwike omwa lopotwa okanona kokamati komimvo 14 kiikutha omwenyo sho kiimangeleke. Sha ikolela kiiningwanima hayi holoka kepeko lyopolisi oshiningwanima shoka osha holoka molukanda Otjomuise moWindhoek.
Otaku hokololwa kutya okanona hoka okali ka tumwa koositola, sho ka galuka anuwa okathikile taka pula ongodhi. Yinakulu anuwa okweka lombwele kutya megumbo kamuna ongondhi.
Konima yethimbo, olutu lwokamati olwa andhika lwa endjelela momuti, oshinano oshishona okuza pegumbo. Natango okwa lopotwa omulumentu gwomimvo 21 a li ha hiti osikola koshiputundhilo shopombanda shoNust kEenhana iimangeleke Omaandaha.
Otaku hokololwa kutya omulumentu ngoka okwali a thigilwa egumbo kukuume ke a kale tala po, omanga kuume ke a za po.
Omanga anuwa ina ikutha omwenyo okwa li a tu mu etumwalaka ku mwene gwegumbo ta ti: “Ondi shi shi kutya shika otashi ku uvitha nayi ashike otandi shi ningi”.
Konima yethimbo onkundana oya thiki kutya omulumentu ngoka okwiimangelekela mongalashe yegumbo ndyoka a li a thigilwa.
Natango omukiintu gomimvo 27 Saima Shigwedha a yambukile momukunda Oshitutuma moshitopolwa shaMusati okwiikutha omwenyo mehuulilo shiwike.
Gumwe gomaakwanezimo ye okwa hokolola kutya nakusa okwa kala e na uunkundi wopamandhilandilo, ashike omasiku ngoka okwa kala e li po nawa.
Ta ti, otaya fekele kutya okwa thigwa po komandhilandhilo omolwa omukithi ngoka hagu mu tukulukile.
“Olundji ngele e li nawa oha pula kutya oshike e na okunwa oopela dhoko16, ota ti pamwe shoka osho she mu hingi opo iimangeleke,” ta popi ngaaka.
Omukuluntu wiliki guuministeli wuuhaku moshitopolwa shaMusati Alfons Amoomo okwa li a kumagidha aantu opo ya konge omakwatho ngele yi iyadha muupyakadhi, pehala lyokwiikutha oomwenyo.
“Kongeni omakwatho, omaikutho goomwenyo otaga vulu okukeelelwa thiluthilu, onkene longitheni oompito adhihe,” Amoomo ta ti ngaaka. Amoomo ta ti, omalongo ogo oshilwitho shimwe tashi vulu okukandula po omaupyakadhi ngoka.
Ta tsikile okukumagidha oshigwana shi kale aluhe tashi kongo omakwatho.
“Natukalenituneniomukumo kutya omaudhigu agehe ohaga vulu okuhula po nokukandulwa po, ihe okwiikutha omwenyo itaku kandula po sha,’’ ta kumagidha ngaaka.
Sha ikwatelela kolopota yehangano lyuundjolowele muuyuni World Health Organisation (WHO), kehe momvula ohamu lopotwa iipotha yomayikuthomwenyo ya thika po800 000 muuyuni, naashika otashi ti kutya moosekonde 40 omu na omunhu i ikutha omwenyo muuyuni awuhe, omanga aantu ye thike po 11 yomaantu ye li 100 000, oya kanitha oomwenyo kuyo yene.
vkaapanda@nepc.com.na

