New Era Newspaper

New Era Epaper
Icon Collap
...
Home / Aanona yoomvula ooshona ye li momapandaanda

Aanona yoomvula ooshona ye li momapandaanda

2023-10-18  Correspondent

Aanona yoomvula ooshona ye li momapandaanda

Paulina N Katau

Epipi lyoomvula ooshonalela okuza poomvula omulongo (10) sigo omulongo-nahetatu (18) olyi li tali dhana onkandangala okukala momahala ogendji gaa na egameno, yo kaye li nande ometonatelo lyomuntu gwontumba, ihe okuyo yene. Ye li momapandaanda gomoondoolopa dha yoolokathana moshilongo shetu nomiilongo yilwe mokontinende yaAfrica.

Momapandaanda ogendji moshilongo shetu omu na aanona yoomvula ooshona lela taya mono iihuna. 

Okutya okomalutu,pamadhilaadhilo nenge koomwenyo dhawo.Oshinima shika ohashi gwililepo omadhilaadhilo gaanona mbaka nohashi eta omaluvalo ngano ga longe iikulumuna pepipi lyoomvula ooshona sigo tashi ya faalele muunkuluntu wawo. 

Ongomuvali e na okatumwamundilo ke, e ka sila oshimpwiyu okuza metegelelo sigo omukupulumutha oto etha ngaa omumoye e ku monitha iihuna mehalandjandja lyaa na egameno?

Shika inashi tegelelwa shi ningwe komumeme nenge omutate Omunamibia nenge Omuafrica.

Natu yambidhidheni omaluvalo ngoka opo tu ningileni komongula. Omunona oha pumbwa okugwanithilwa po ashihe shoka e na okuningilwa komuvali gwe opo wu mu ulukile ohole yoye ongomuvali. Na ota kala pamwe nangoye nombili nenyanyu.

Pomahala ngoka gaa na egameno ohaga kala ga nika oshiponga kaanona mbaka oshoka kaye na nande oonkondo dhokwiigamena komakululume ngoka ga putukila mo nogendji oge shi  nale onkalo yamo. Omahala ngaashi pomahooli, kohi yoontopa nomomilamba omo to adha unene ga ningwa omalukalwa kaanona mbaka.

Omahala ngaashi gomahooli hago gokukalwa oshoka nombepo yokufudha ihayi kala ya yela. Iihauto mbyoka hayi ende ethimbo alihe hayi ya okunwa omahooli otayi piyaganeke oomposi dhawo molwomainyengo.

Kohi yoontopa dhimwe oko ku na oondjila dhomashina gokolutenda ngoka haga ende kehe ethimbo, manga oontopa dhimwe odho omakungulikilo gomeya  okuya moondombe dhopopepi. Shika otashi kwatitha aanona mbaka komikithi dha yoolokathana ngaashi malaria. Omathimbo gamwe ehala ndika olyo tali ningi olukalwa lwoomwe ndhoka nadho tadhi vulu okueta omukithi gwomalaaliya nomikithi dhimwe dhoka hadhi zi pomahala ga kaka.

Momilamba moka hamu ningilwa unene aantu omiyonena omo woo to adha aanona mbaka taya vululukitha omalutu gawo. Omahala gamwe ngaka ogo ngoka ihaamu kala inaamu toolwa omudhimba.

Aanona mbano openi mbela haya mono shopepunda? Omandoloma ngoka haga e kelwahi iiyagaya momapaandaanda omo hamu kuthwa unene kaanona mbaka shokulya mokuhadha momandoloma moka.Shika otashi teya gulapo uundjolowele waanona.

Aanona mbaka oye na ompito yokukanithila oomwenyo dhawo momukalo gwa tya ngeyi, moka hatu adha omidhimba miipangelo hadhi kala mo ethimbo molwaashoka noondohotola odha nyegwa okumona aapambele yomunona oshoka ihaya kala ye na nande edhidhiliko lyasha.

Sho oshinima shoka hashi eta uupyakadhi mbuno oshinima shimwe shaashi okudhimbululwa nande okomuntu gumwe oshoka omwenyo gwamukweni okalongo ki ili.

Mboka mu li menongelo nonatango longitheni ethimbo nawa. Omwaalu gwaalongwa ye li momapandaanda yoomvula ooshona ogu li gwi indjipala nayi noonkondo okutameka momumvo 2021 -2022.

Iiputudhilo oyindji yopuangomba ngaashi COSDEC, KAYEC, NAKAYALE, VTCs noyindjiyindji, oyi li tayi yambidhidha nokushonopeka oomwaalu gwaanona mboka ye li momapandaanda mokuyambidhidha okuulika uunongo wayo miikwamalusheno nenge pokunduluka po iitaafula, iipundi, oombete, opo ye ki ikwathele kuyoyene okumona omboloto yakehe siku poshitaafula.

Uuministeli welongo moshigwana otayi yambidhidha mpoka tayi vulu okunyangadhala noonkondo opo ya humithe oshilongo shetu komeho mokukala ye na okanona kOkanamibia ka longwa.

Uuministeli wuukwashikekookantu nuuthemba womunona Omumibia nawo owu li monkalo tayi nyengana mokumona aanona mboka taya kondjele ye li moonkalo tadhi nyanyalitha nayi noonkondo.

Omaluvalo oga pumbwa okusilwa oshimpwiyu pwaa na nande uupyakadhi wontumba opo tu yande omaudhigu ga tya ngeyi moonakuyiwa dhomaluvalo getu.


2023-10-18  Correspondent

Share on social media