New Era Newspaper

New Era Epaper
Icon Collap
...
Home / EU kuna kutumbwidira kukagava yimaliwa kovanona womoNamibia

EU kuna kutumbwidira kukagava yimaliwa kovanona womoNamibia

2024-04-25  Correspondent

EU kuna kutumbwidira kukagava yimaliwa kovanona womoNamibia

Mbunga tuna kutumbura asi European Union ngesi kuna tulire ntere yimaliwa yokusika ko N$320 nomiliyuna vanatura kumwe vayigave koministeli zerongo, unkurungu ntani mpo nokoministeli zerudivharwa, efiro sinka vanona nositambo asi vavatere vanona posiruwo oso awo simpe vasesu gona unene pontambo zErongo lyontateko. Anna –Beatriz Martins, mukarelipo yirongo yaEU moNamibia, kageve mbudi ezi sivike kasipwire posiruwo oso mbunga ezi kazigeve paveta elikwamo lyawo lyokuvatera ponosure detateko ndi asi ECD, silika kasikakere posure zaMix Primary moVenduka.

Beatriz –Martins katente asi moyimaliwa nayinye oyo vana kugava, yokusika ko N$262 miliyuna tayizi kotreasury ano eyo N$60 miliyuna tayivatere koyiruganeso, omu navakatura elikwamo lyaUNICEF mosirugana ntani WFP. 

Age simpe katwere komeho asi mvhura ezi, etwaromo lyawo lyosimaliwa eli vana tura asi kapi vana hara kusigako unene vanona vakara asi kwatunda komambo goruhepo. 

‘’Natuvenye tuna yidiva ngesi asi sinzi sovanona kapi vana kara nompito zo ECD ntani erongo lyontateko – yina kara asi noperesenta 25% dovanona wonomvhura ntatu nane ngoso. Yiyo nye yina kutuninkisa asi twahepa kukasika unene kovanona woruhepo, vana kara asi awo udigu unene kusika vagwane mauwa aga, omu navatameka eparu lyawo nonompito donongwa yipo vakure nomukaro gomuwa,’’ yimo ana kutanta Beatriz Martins. 

Ogu katambwire eyereko simaliwa esi, ministera gorudivharwa pahetakano, Doreen Sioka katente asi EU, kuna kugava mbatero konoprojeka dononzi unene. Age kayitente asi yimaliwa eyi yokutunda koEU yininkisa vadike noECD center dokusika ko 48 ano edi nye 42 kwadiwapayika ntani kwaditamununa monomukunda hoorowero nadinye noyimaliwa yokusika ko N$57 miliyuna. Noyimaliwa eyi yokutundilira ko EU, Sioka katente asi mavango gawo gono ECDgokusika ko 2 633 kwagwene mbatero zoyirongisisa ntani yimwe yokulivateresa komukisi gokambu,mburu koCovid-19. 

Mokugwedako, ministeli kwadeura 304 ECD vantu ava navarugana pomavango ogo yipo vadive sirugana sawo. Elikwamo eli lyokutura munona pantateko age simpe musesu, nombapira dawo hawe dapwa nare kudinduruka ntani omu navagwanenamo mauwa vanona kutamekera konomvhura zero dogoro mbali ntani ngendeseso omu navaronga nazo kwazitarurura. Noyimaliwa nye  oyo, Sioka katente asi awo vawapukurura mavango ogo, eyi yaninikisa vanona gona ava vayalitjangese wovanzi eyi yaninkisa asi pa nye zapwa Covid-19 sivaro kwakuligwederera momvhura 2022 dogoro mo2023 ngoso. 

Yimaliwa eyi kuna yitambesere asi vahepa kuwapukurura mukaro gerongo pomavango getu aga, omu navagwana yihepwa nayinye yerongeso, ntani mavango gomawa gokudanena  ponosenta detu nadinye. 

Yimaliwa yimwe ngavayigava ndi kuyipa ava vana lipyakidire mokuronga ntani vawapukurure ndongeseso  zikare zontambo zokuzeruka zina wapa  nawa,. Ntani vahepa kutulisapo veta zina kugava magano asi ngapi navarugana. Ogu nage kageve asi yinke nawa nawa nayikarugana yimaliwa eyi, ministera gerongo Anna Nghipondoka katente asi mvhura zo 2019/2020 simaliwa sazo, erongo kwagwene N$85 miliyuna, ano mo 2012/2022 meyereko simaliwa kwayagwene N$54 miliyuna eyi vatulire nye asi yokudika nosure dosipilili ntani simaliwa simwe kwazire nye konosure dontateko vakadeure varongi asi ngapi omu navarugana novasesugona owo.  

–lnashuuta@gmail.com


2024-04-25  Correspondent

Share on social media