KATIMA MULILO – Kututiselezwa kwa maino a babapila mwa libaka za munda kuya kokulumbile a ki mulelo sakata mi kaswana wa tisa kaǹi ya mubu mwahali a linaha zeli mabapa kwa pata, muyemeli wa sichaba wa silalanda sa Kabbe yo hape ili yena muinasipula wa katengo kakamaiso ya sikiliti sa Zambezi, Raphael Mbala, a talusa. Kakuya ka Mbala, Namibia kaswana ya amuhiwa mubu wa yona sina ka senesiezahezi kwa sioli sa Kasikili, seo neli sa naha ya Namibia kuzwa simuluho. “Mulelo wa kututiseleza batu kuya kokusatibi a ki mulelo sakata. Yeo aiswaneli kuba yona tatululo kwa taba ya munda wa kamita. Kakueza cwalo kaswana lwa maiba mubu wa luna kwa mazwahule. Kasikili kwa simuluho neli sibaka sa Namibia, nekubanga ni sikolo kono sesitutiswa bakeǹi sa munda, kwa talusa Mbala. Namibia ni Botswana nelibile ni misunga ka za taba ya mubu wa situngu, kamo Botswana neiteuzi Namibia.
Mbala u talusize kuli Upa wa sikiliti sa Zambezi seo siapeswanga ki mezi mwa silimo sihapile ahulu mazwahule, mayemo ao a hapelezanga ba sipokola sa Namibia kubaundumunanga kwateni nako kaufela. “Haiba lufulalela sona sibaka sesituna cwana, ba yahi ba linaha zemwi bakato kena mi itaba ndwa. Lusebelisanga mapokola kuba lundula kwa teni, ”kwa talusa Mbala. U talusize kuli muuso u hupuzi kunanula mwahalimu libaka zemwi zekatazwa ki mezi, ka kuubela lishabati ni kulizibahaza kuba libaka za makunganelo. Kakuya ka Mbala mulelo wo u takutiseza fafasi lisinyehelo za muuso. Likolo la Misebezi ni Linzila nebaezize lipatisiso makalelo a kweli ya Kandao silimo sesifelile. Lipiho kaufela nelilumezwi mi kusepisizwe kuli musebezi wa kuubela likolo u tatateka unumwaha. Kututisa batu kuliba kwa libaka zelumbile kwa tula kwa muuso,”kwa talusa Mbala.
Mbala u ize litiko za makalelo liezahezi mwa likolo zetalu zabo Muzii, Nankuntwe ni Namiyundu zeo neli amuhezi sichaba sa mwa mahae mwa nako ya munda wa silimo sesifelile. “Nelutatekile likolo zetalu zeneli mwa nyewanyewa. Likolo ze latelela fa mukoloko ki Namiyundu, Ivili-vinzi ni Masikili. Lulemuhile kuli libuka ni lipula za bana balikolo za sinyehanga nako ya kututa-tuta mane hamoho cwalo ni bupilo bwa batu bubanga mwa likayamana. Sichaba salibaka zeo batana ba tutelanga fa libaka za makunganelo kufitela mezi a kutela fafasi,”kwa talusa Mbala. Sina sikiliti asipalezwi kuamuhela pula sakata kamo mbonyi i swabile kwa lizazi, Mbala nasina sepo yakuli mezi a munda a taba teni silimo se. U ize, nihaike kuli kamaiso ya sikiliti sa Zambezi haisikaikolwisisa kale, kono siipakanyize haiba inge kuba ni butata bwa putako. Biki ye, sikwata sesibona za likozi ni kamaiso ya pukelezo batabe bakopani kutalima kazamayemo a linanga. Nihaike kuli munda u taba u tile kakuliyeha, lutabe lusikuluhezi kuona kasamulaho. Malonji a luna a lukisizwe, kungelela cwalo ni Kapelwa Kabajani. Lutatekile kale kueleza sichaba kujenjela ni kukasheza likomu zabona kokulumbile,”kwa talusa Mbala.
Hape u patuluzi taba yakuli muuso u nyinyifalize liteko za Kabajani Kapelwa zeo buǹata bwa bayahi neba lipalelwa. “ Kamutala, kuzwa Katima kuliba Luhonono kafo nekuzibahala sapili ka Schukmannsburg ki N$ 45 feela,” kwa talusa Mbala.