MoVenduka
Pwaneina ngesi kapi tatu vhuru kupatana asi udigu ou wokuzuguma vakeke kuna hara elituromo lyanatuvenye. Unene eyi kuna kuhoroka kwava ava gwana mazimo gokupira kuhara ndi asi kapi gayigazarere. Sinzi sovakeke ava vazuguma dogoro papa vakadona, eyi nampo kwayiretesapo mukaro gompo ogu gwakara asi vagara mulyo kupitakana vakadi. Novantu nye ava vanakulitjindja ngesi, epiro kuhara ezimo kuna kara mukisi gomunene, nahena vakeke kuna kuvadipaga. Esi kuna kara siponga sosinene. Nampili ngomu yina kara asi vantu kuna kuvapa mauzera gekaro panyama ndi asi kuruganesa singumi pokukara kumwe hawe udigu womazimo gahana kuhara kuna kutwima.
Morwa mukaro nye gwangoso, muhoko kuna kara noudigu vazinya kuna kudipaga tupu vanona moomu vana hara. Ntaantani tupu muhoko kagutere nokuzuvha asi vakadi kuna kudipaga vakeke mokuvatura moyikasayise ndi momatoromani goyihando ndi pomavero age vana kugazara asi kuvhura vavagwane. Vakeke kwakara sininke somutaro esi twagwana kutunda keguru, ano vamwe yiyo vana kumona ungawo ou asi udona nokuutura moyihando omu vana kugazara asi vanagwananye uvando. Nampili ngomu yina kara asi udigu kuuyizuvha muhoko simpe kuna kuhundira ava vana kuyirugana ndi vana ku gazara kuyirugana vahageke. Kuna kara ko noveta mbali edi dina kara moNamibia dokuvhura vantu vadikwame. Yimo ana kutanta Kanana Hishoono, hamutjanga gombunga zovakurupe vaSWAPO.
Asi mosirongo kuna karamo mukaro gomudona. Vakadona vahayidanena eyi yokugwana mugara makura tava musigi noudigu wendi. Vakadona kuna kuvapa magano asi vahaza hena mekero lyakahurako. Gumwe gadiva eyi katente asi vakadona kuna kutanta asi kugwana ezimo ndi ku kara nomukeke kuzonagura epuru lyoge, eliguso ezimo vantu kuna kuligusa nye asi eli elikwamo lyedona. Sinzi sovantu kwapura asi kuligusa ezimo kapisi nzo kudipaga ntani. Gumwe galirongera ukanguki katente asi udona wakarapo pelikwamo eli. Vantu vamwe kufa apa ava ligusa ezimo.Kapisi nkenye mukadona kuvhura ayididimikire yezimo nsene asi mumati ogu gali mupa ana muzumbu. Makura age tarugananye oyo. Eparu nalyo kuna kureta udigu.
Masere goyiponga nagenye aga gahoroka morwa ruhepo. Simpe kuna kumoneka asi yihorokwa yoyinzi kuna kuhoroka tupu monodoropa. Eyi kuna kuhoroka asi vanonagona nawo kuna kugwana mazimo. Mokukwama yitundwa mo vakadona ava vazumba vamati vawo ndi vava vakara noudigu meparu yiwo vana kara nosiponga esi. Vamwe kuzumba vanona ano vamwe ku va dipaga navenye. Sinkwa ntani tupu, mukadi gonomvhura 31, mo Venduka kazugumire munendi ndi asi kakamutulire pevero lyozugo zoguhye, ano age yipo ka kondjere asi ngano ali dipage. Mukadona ogu ana hara vamuzigide asi X katente asi kuna yiruganene eyi morwa udigu weparu.
Nokukanderera asi nampo nakuwiza mufenkenda. Age katente asi eparu kapi lina wapa. Ame kwapita moudigu. Kapi ngani vhuru kuranda masini ndi nomunyambo domukeke. Yimo ana kutanta. Ogu munwendi gwautatu vakwawo kwa kara novaguhye vawo. Mukadi ogu kapi ana kara tupu noudigu wo ngandi nye maudigu manzi. Kepuro nye asi morwa sinke ava wokuzuguma vana vawo vana kuvasininikira asi ngano vakare novana vawo. Vanona ava simpe vakeke vana pumbwa eharo lyovakurona vawo. Eyi atu tara kutara tupu asi mwene ogo zinya ana wapere kukara nomukeke ndi? Posiruwo simwe vazinya owo kugwana mauyungiso, Posiruwo oso kapi ava vapulisire vakare nova keke vawo. Yimo ana kutanta murugani goruha roukanguki. Sinzi sowo yahorokera vanona awo hena vanasure. Ezimo lyahana asi kwalihara kuna zeruka mo Namibia, Kuna kutwaredera dogoro vazugume vakeke vawo.
Morwa vanonakadona owo simpe kapi vana sikimo asi vatekure vakeke. Awo nawo vanona, omu navapakera sinka vakwawo. Twahepa kuronga vana vetu omu nava paruka. Twahepa kuva tantera asi nsene ana gwana ezimo yinke narugana. Vaguhya vanona nawo vamwe ava gwederere ko ko udigu ou.
Unene nsene asi mukadona ogo kapi ana kudiva omu narera munona ogo.
Varugani wouhaku kuna kutanta asi udigu wangesi kuna kuzeruka nkenye ezuva. Etengeko lyawo nalyo kulisiga-siga kukwama omu yahoroka.
Vamwe kuna kuzuguma vana vawo morwa uvera. Twahepa kuturapo noveta. Sihorokwa simwe kasihorokere sinkwa ntani kuna kara mukadi gumwe kahampurukire, kumwe noku zuguma mukeke ogo moyihwa pomukunda Okambode poyiha ya Oniipa. Muntu ogu kapi tirepo kapaparere yikombo yendi yige kamwene mukeke ogu koyiha yositenguko. Age kazuvhire mukeke ana kulira, ano mokupapara yipo kaye mwene mukeke vana tura ponoguhwo keguru lyomamanya. Age yiyo katara-tarere asi nampo namona ozina, ano konyima yiyo kakageve udigu owo kovaporosi. Kuna kumoneka asi mukeke ogu kava muhampurukilire mosipangero sa Onandjokwe. Mukeke ogu muwaawa dogoro ngesi vaporosi kapi vana gwana asi gwalye. Ekambadaro lyovaporosi vagwane sinya mukeke kapi kayitompokere. Vaporosi kavazire dogoro mosipangero mwene. Dogoro ngesi mukeke ogu kuna kumutakamesa mosipangero. Varugani nawo ngesi guna vapwaga asi yinke nani yina kuhoroka. Vanzi vanona vana kuparuka porupe oru. Nodoropa kuna kumona kanyando, nye epangero yilyo lina kugusa erero lyovanona owo. Eyi yina kupi yina kumoneka nawa. Vamwe kuna kuyahara vana vawo apa navakura, nokutanta asi vana vagusirepo.
Mumatigona gonomvhura 18 kwakulira tupu moyihwa, nye nage ana hara kumona ozina ndi oguhwe. Apa kavamupulire asi yinke narugana nsene vawize asi valigusirepo.
Age katente asi ava vana rerenge dogoro nihure apa yiwo Otate nonane. Kwato gumwe ogu ngawizako hena asi aya lirudirenge konyima zonomvhura 18.