Albertina Nakale
Windhoek-Bakeñisa mezi amañata amuunda mwasikiliti sa Zambezi, buñata bwalikolo mwasilalanda sa Kabbe selikauhezwi kabaka la mezi amuunda, mi maticele sebatalimani nimatata amañata, kakuli baswanezi kusebelisa mikolo kusila milapo, ili taba yebeya bupilo bwabona mwakozi kakuli likwena nizona zinze lifita mwatasa mezi.
Nihakuna nimatata acwale ka ao angelezi cwalo nilinoha zetiswa kimezi amuunda, bana balikolo nimaticele basainzi mwasimbwi, hala kuli bakatutela kwamitunda yelumbile kapa cwañi. Mubusisi wasikiliti sa Zambezi, Lawrence Sampofu, naize mezi anuka ya Lyambai asweli kunanuha kabubebe. Naize mezi viki yefelile nafita fabutelele bwa 4.11m, hakubanywa ni 2.38m yañohola.
Sampofu naize likolo kaufela zefumaneha mwa silalanda sa Kabbe ya Mbowela lipotolohilwe kimezi amuuda. Likolo zeñwi lifumaneha mokufita mezi amuunda, ili Schuckmansburg, Namiyundu, Nankutwe, Muzii, Mpukano, Masikili, Ivilivinzi, Lisikili, Imukusi, Mbalasinte, Nsundwa ni Nfoma.
“Hamukoni kuya kuzweñwi zalikolo zeo kamikwakwa. Likolo zeo halisika kwaliwa kale. Haiba muunda inge ubonahala kuhalifa hahulu luka kwala likolo zeo, nikuisa banana kwalibaka zelumbile. Banabasikolo basebelisa mikolo kuya kwalikolo, kinto yesabisa kakuli kuna nilikwena nilinoha mwamezi,” nabulezi.
Naize katengo kakabona zalinako zaliswenyeho kaitukiselize mi sekalukisize libaka zamatibelelo, haiba inge kutokwahala kuli batu batute. Naize libaka zelukisizwe ki Kabbe, Katima Mulilo Holy Family Mission ni Lusese. Kono napatuluzi kuli buñata bwabatu bahananga kuya kwalibaka zeo. Ñohola hakuna bane batutile kakuli nebahanile kuya kwalibaka zamatibelelo. Hala lituso naize sikiliti hasisi kakupa kale tuso kwaofesi ya Ngambela wanaha, haiba batu inge balumela kututa.
Hana buzizwe kana libaka zamuuso seli sitatalizwe kimuunda, Sampofu naize bakeñisa kuli muunda kona hane ukala kumata batu basakona kuya kwalipatela kamikolo. “Lukupile lisepenyana kwamaluko aswana sina la bundui, ni la njimo, hamoho cwalo nikwa katengo kasikiliti. Limota zasipatela nizona lilukisizwe,” nabulezi. Nazwezipili kutalusa kuli mezi satibisize masimu abatu, ili taba yetoloka kuli batu bamwalibaka zeo habana kuba nikutulo yende. Hala maluo, naize kukala mwakweli ya Sope usweli kuya fawayalesi kukupa sicaba kuli baise likomu zabona kwalibaka zelumbile.
Naize babañwi neba amuhezi kupo yeo kono babañwi habasika iamuhela. Kacwalo nakupile sicaba kuli baise likomu zabona kwalibaka zelumbile. Caption (Nankuntwe): Bakeñisa mezi amañata amuunda mwasikiliti sa Zambezi, buñata bwalikolo mwasilalanda sa Kabbe selikauhezwi kabaka la mezi amuunda, mi maticele sebatalimani nimatata amañata, kakuli baswanezi kusebelisa mikolo kusila milapo, ili taba yebeya bupilo bwabona mwakozi kakuli likwena nizona zinze lifita mwatasa mezi. Siswaniso se sibonisa sikolo sa Nankuntwe