Alvine Kapitako
Windhoek-Namibia itabe ipangile sitangu samakalelo silimo se, kukona kuba ni liňaka za lipatela ze mwanda kazemashumi aketalizoho zekabe lifelize lituto zabona za buňaka mwa linaha zeshutana-shutana za lifasi mubu, nikukutela kutotusa mwanaha yahabo-bona.
“Silimo se, itaba makalelo mwa simuluho ya Namibia kuba ni palo yecwalo ya liňaka za sipatela kukutela mwa naha. Sikwata sa makalelo sa ba 78 batabe babile mwa naha mwa Lyowa,” kwa talusa likwambuyu wa liluko Lamakete ni Mipilelo, Dr Bernard Haufiku. “Kitaba yenesika ezahala kale. Ye kitaba yetokwa kuinamisa litoho,”kwa talusa Haufiku yaswanela kufumana libaka zeswanela kuli bayosebeleza kuzona kupeta zebazoituta. Ki sipatela sa Katutura Intermediate, Windhoek Central ni Oshakati ki zekona feela kuamuhela liňaka za sipatela zesayo zwa fakufeza lituto zabona babaswanela kusebeza lilimo zepeli kuli bafite kwa mafelelezo abuňaka bwabona.
Haufiku uize, lipatela halikoni kushimba liňaka zeňata mwanako yeswana. Libaka ze halikoni kunga palo yefitelela 50 ya baituti,”atalusa.
U ize, Keetmanshoop, Otjiwarongo, Rundu, Walvis Bay ni sipatela sa Swakopmund ni zona likona kushimba palo yeswana ya baituti. “Luswanela kuyandumuna lipatela zaluna kamo baswanela kuitutela iteni inze bali famisebezi. Nasepa lwakona kuhohela babachilaukile kuyosebeleza mwa litolopo ze,”kwa talusa Haufiku ya ekelize kuli bachilauki baswanela kuisiwa mwa libaka ze kuyotusa kuluta baituti. Nakonile kutalusa cwana kuli liňaka halisika lutwa kusebeleza mwa litolopo zezwezipili feela. “U kona kuya mwa mahae, kapa u muchilauki kapa ňaka-ňaka feela, Haufiku atalusa.
Kuna ni litukiso zakutisa bachilauki babaňata mwa naha, a ekeza. “Lubata kutisa bachialuki, kukutiseza palo fafasi ka bachilauki ba mashumi amabeli ka babasupile kusebeleza mwa libaka zecwale ka kualafa matuku a banana, likalafo zabana babasali, ni zakupazula.”