ONDOBE – Minista wehongo Anna Nghipondoka okwa kumaida ovadali opo va pe ounona vavo outeku wokufimaneka ovahongifikola keefikola.
Minista okwa ti oshi li oshinakuwanifa shomudali keshe a longe okaana kaye omikalo keumbo opo ka fimaneke ovahongifikola efimbo keshe.
Okwa weda po ta ti ounona nava longwe omikalo keumbo dokufimaneka ovakulunhu aveshe.
Edi Nghipondoka okwe di popya oshivike shadja ko pefimbo a shakena novakulunhufikola, ovahongifikola, ovanambelewa va dja kombelewa yehongo mOhangwena nosho tuu.
Omutumba ou owa li kosekondofikola Mwadikange Kaulinge SS moshitukulwa shaHangwena.
Elalakano lomutumba okukundafana kombinga yoidjemo yeendodo da yooloka okudja pondodo onhi-5 fiyo ondodo-12.
Minista okwa popya natango kombinga yomashongo a taalelwa keefikola kumaida ovahongifikola vaha teke omukumo wokuhonga nondjungu.
Minista okwe li pyakidila okutalela po oitukulwa ya yooloka. Nghipondoka okwa ti itashi ulike efano liwa ngeenge ovanafikola ina va fimaneka ovahongifikola vavo. “Omunafikola okwa pumbwa okupwilikina eshi ta lombwelwa komuhongifikola waye. Ovanafikola nava fimaneke omilandu dofikola ngaashi naana va fimaneka omilandu odo da tulwa po komaumbo avo kovakulunhu,” ta ti.
Nghipondoka okwa lombwela ovakulunhufikola opo va tule po omalandulafano keefikola davo nokulela omalipumwe mumwe keefikola.
“Ka leni muna eefikola dina ombili nelongelokumwe. Omukulunhufikola na kwashipaleke kutya ota kandula po oupyakadi u li kofikola yaye pokati komunafikola nomuhongifikola,” ta ti. Minista okwa ti itashi ulike efano liwa ngeenge omunafikola te li pumu mumwe nomuhongifikola unene tuu komesho yovanafikola.
Natango, Nghipondoka okwa lombwela ovahongifikola opo va xulife po okudenga ovanafikola ndele nava longife omikalo dimwepo dokuyandja ehandukilo komunafikola ngeenge a ninga epuko.
“Omunafikola ota dulu okupewa ehandukilo lokukomba mongulufikola ile okukala ina ya pokapaushe ashike ina dengwa molwashi osha nyika oshiponga,” ta ti.
Okwa ti ouministeli waye owa tau ka futitwa oshimaliwa shetata lomilliona shomhangu omo omudali a patulula oshibofa shokaana kaye ka dengwa komuhongifikola.
“Paife otu li moshikumungu shi djuu shovahongifikola tava ka nifa oilonga, ovanafikola tava dengwa kovahongifikola noshoyo ouministeli wetu tau twalwa komhangu. Itashi ulike efano liwa, natu xulife po oinima yolundi e li,” Nghipondoka ta ti.
Okwa kumaida ovanafikola, ovahongifikola novadali opo va kale ve na ombili nelongelokumwe.